0540

XII. 8.

KONRAD III RUDY (ż. MAGDALENA, N. N.).

527

i. Magdalena.

0 pierwszej żonie Konrada podaje jedyną w całej naszej historyografii wiadomość Długosz ^{1 2}). Według tegoż kronikarza była to kobieta (matrona) niskiego pochodzenia /obscure sortis), imieniem Magdalena, córka Stanisława Stawrota, żona Szymona; pochodziła z Krakowa (ex Gracoma), a została poślubioną formalnie przez księcia (legiUmo sili copulaverat), pomimo że pierwszy mąż jej żył (a viro abstractam). Pożycie jej z Konradem trwało przez kilka lat (annis aliguot), poczem zmarła, pochowana przez księcia z honorami książęcymi. Z tych wzmianek można wnioskować tylko tyle, że Magdalena Stawrotówna była prawdopodobnie mieszczką krakowską; bliższych szczegółów ani o jej ojcu, ani o jej pierwszym mężu, ani nawet o niej samej, nie podają zresztą inne źródła -).

Długosz zarówno o małżeństwie Konrada z Magdaleną jako też i jej śmierci, a nawet o powtórnem małżeństwie księcia z córką Aleksego, które potem zawartem zostało (zob. niżej), mówi jako o faktach, Które wyprzedziły datę 20 lipca 1477 r.; gdy zaś pożycie małżonków trwało przez lat kilka, a więc co najmniej dwa, przeto już stąd widoczna, że datę zaślubin odnieść należy co najpóźniej do r. 1475. W zapisce sądowej krakowskiej z 18 czerwca 1468 r.³) jest okolicznościowa wzmianka o kamienicy w Krakowie, należącej do księcia mazowieckiego (lapidea ducis Mazovie); jeszcze zaś w dwu innych, późniejszych zapiskach z 1500 i 1501 r.⁴), owa „książęca kamienica“, jak ją powszechnie nazywano, wspomnianą jest jako własność Konrada. Sądzę, iż fakt nabycia kamienicy przez czerskiego księcia w Krakowie wprowadzić należy w jakiś bliższy związek z tern jego małżeństwem z mieszczką krakowską, inaczej trudno byłoby go wytłomaczyć; wobec tego zaś pierwsza data, pod którą owa kamienica jest wspomnianą, będzie stanowiła granicę końcową czasu, do którego odniesionem być winno małżeństwo Konrada z Magdaleną. Przyszło ono zatem do skutku przed 18 czerwca 1468 r.

Zgon Magdaleny, w myśl poprzednio przedstawionych uwag, nastąpił snąć nie później jak r. 1476, już bowiem przed 20 lipca 1477 r. Konrad żonaty jest z inną kobietą.

2. N. N.

W dalszym ciągu przytoczonego poprzedniego ustępu o pierwszem małżeństwie Konrada podaje Długosz ⁵), iż po śmierci Magdaleny książę ten aliam eque sortis feminam, filiam Alexii, thoro suo copulauit, et facinoris prioris feditatem, qua se evacuare poterat, ingeminarit. Z ustępu tego można wnioskować na pewno tyle, że i ta druga żona była niskiego pochodzenia, nieksiążęcego stanu; zresztą jest on tak ogólnikowy i niedokładny, że niewiadomo, ani jakiem było jej imię, ani też kim był jej ojciec Aleksy: czy tak samo jak Stawrot mieszczaninem, i to krakowskim, czy może szlachcicem, i z jakiej ziemi. Zwrot: eque sortis zdawałby się z większem prawdopodobieństwem przemawiać za tern, że i tym razem Konrad przez małżeństwo spowinowacił się z jakimś domem mieszczańskim. Inne źródła o tym związku, podobnie jak i o pierwszym, żadnej nie mają wiadomości, skutkiem czego też niedokładny przekaz Długosza nie da się uzupełnić innymi szczegółami. Mniemanie^,;), jakoby druga żona Konrada nazywała się Anną i pochodziła z Krakowa, nie ma żadnej podstawy źródłowej.

O małżeństwie z córką Aleksego opowiada Długosz jako o fakcie dokonanym przed 20 lipca 1477 r.; natomiast nie ma żadnych wiadomości o dalszych losach drugiej żony Konrada, a w szczególności o jej śmierci. Ponieważ o związku tym mówi w tym samym ustępie, w którym opisał także pierwsze małżeństwo Konrada, przyczem nie omieszkał podać wiadomości o śmierci pierwszej jego żony, przeto przypuścić trzeba, że byłby ten sam szczegół zapisał także o córce Aleksego, gdyby już w chwili spisania odnośnego ustępu nie żyła. Ponieważ tego nie uczynił, przeto wynika stąd, że w czasie tym jeszcze nie zmarła. Odnośny ustęp Długosza należy do końcowych w jego Historyi, pisanych w początkach r. 1480; dowód w tern, że córka

1

Hist. Pol. V. 667. — 2) Nawet poszukiwania w aktach archiwum miejskiego w Krakowie, które na prośbę moją

2

uprzejmie zarządzi} dr. Krzyżanowski, nie doprowadziły do odkrycia jakichkolwiek bliższych da, z życia tych osób. — 3) Hel-

3

cel, Starod. prawa poi. pomn. II. nr. 3915. — 4) Ibid. II. nr. 4527. 4537. — 5) Hist. Pol. V. 667. — 6) S t r o n c z y ńs k i,

4

Pomn. Piastów 138.