06161462

58

ce Polskie, nadane przez Ludwika księciu Opolskiemu. Tak Polska wzrastała i bogaciła się wśród pokoju. Bo spokojnemi można było nazwad te czasy naprzeciw minionych.

Witowd prawie zawsze zwycięzko wojował z Tatarami, więc nie dopuszczał im zaganiać się do Polski.

Od Litwinów naturalnie źe miała Polska pokój. Jednak zjednoczenie jój z Litwą nie przyszło tak łatwo. Witowd chciał rzą-dzid samowładnie. Tatarów zabranych w niewolę osadzał na Litwie, z Krzyżakami szczęśliwie wojował, posiłkowany przez Polaków. Nie chciało mu się jednak okazy wad uległości królowi i składad pewne umówione opłaty.

Nareszcie zaczął się porozumiewad z Krzyżakami, którzy nie mogli się uspokoid w żalu nad połączeniem Polski z Litwą. Tern bardziój, źe i Czechy chcieli królem swoim ogłosić Władysława, czego jednak król przyjąd nie chciał.

Domyślił się on knowania Krzyżaków z Witowdem. Zjechał do Wilna i zwoławszy panów i książąt Litewskich, zawarł za ich wspólną naradą z Witowdem układ, mocą którego po śmierci jego, Litwa sciślćj z Polską połączyd się miała.

Widząc Krzyżacy, źe podstępem nic wskórad nie mogą, zaczęli się brad do otwar-tój nieprzyjaźni. Za powód ogłosili, źe: Król Władysław herbu Pomorza z herbów państwa wyiąazad nie chciał.

Marysia. Co to herb Stanisławie?

Stan. Miał to byd jakoby znak czyjś— nietylko dla tych co czytad i pisad umieli, ale i dla innych. Tak herb Polski jest orzeł biały w polu czerwonym, czyli na tle czerwonym. Herb Litwy pogoń, to jest rycerz na koniu biegnącym wyciągniętym kłusem, albo i prędzój. Każde miasto w o-wym czasie otrzymywało lub przybierało sobie herb, to jest własną swoją oznakę. Kaźden znak urzędownie uznany, stwierdzonym bywał, na laku wybitym podobnym herbem.

Wicek, Ja widywał u panów herbowne pierścienie.

Stan. Bo i szlachta, to jest każdy ród szlachecki osobno, miał swoje odróżnienia herbowe.

Wójt. Czy to Polacy wymyślili takie herby?

Stan. O te czasy w całój Europie istniała wszędzie szlachta herbowa. Zapewnie więc ten zwyczaj przyjęli Polacy od innych narodów. Zkąd wziął swój początek, tego dojśd dokładnie trudno. Już państwo Rzymskie, miało znaki z orłami złotemi, w około których skupiały się legiony rycerzy.

Bart. Więc cóż Krzyżacy z tego herbu Pomorskiego utworzyli?

Stan. Nieprzyjaźń, którą najprzód okazali w taki sposób, źe zabrali galary ładowne zbożem', które król Władysław posyłał do Litwy wówczas głodem nawiedzio-nój. Napadali po drogach kupców Polskich i obdzierali. Nakoniec księcia Jana Mazowieckiego przyjaciela króla Władysława napadli, zrabowali i osadzili w więzieniu.

Wójt. To istne zbóje!

Stan. Lękali się Władysława, więc wypuścili księcia Jana. Jednak starcia podobne nie ustawały, aż na drugi rok przyszło do

^wojny*

Zniecierpliwiony Witowd ją rozpoczął, Żmudź zabierając. Był to kraj pogański podległy Krzyżakom przytykający do Litwy i do morza.

Musieli ztamtąd ustąpió Krzyżacy, za to napadali Polskę, obsadzili co ledwie od nich oswobodzony Dobrzyń i zniszczyli Kujawy, Musiał więc i król Władysław wziąśó się do oręża. Teraz przelękli się Krzyżacy siły połączonój Polskićj i Litewskiój. Udali się do króla Czeskiego, prosząc o pośrednictwo w zawarciu pokoju. I w samćj rzeczy przyszło do pokoju. Żmudź im zwrócono i prawa jakie sobie do Dobrzynia rościli obiecano im zapłació w sumie pięciudzie-siąt tysięcy kóp groszy pragskich. Była to suma dośó znaczna na owe czasy. Aby ją zebrad, nakazał król szlachcie zgromadzid