190 ROZDZIAŁ IV, UST. 43
Gdy chodzi o poznanie ogólnego charakteru zmian, jakim podlegają zjawiska ruchu dziennego ciał niebieskich, których spółrzędne równikowe są zmienne, można spółrzędne te uważać za stałe w ciągu jednej doby, np. równe wartości ich o godzinie 0 tego dnia, jak ją podają efemerydy. Czyniąc powyższe założenie, zbadajmy zmiany, jakim ulega ruch dzienny słońca w ciągu roku, w związku z ruchem własnym na ekliptyce.
Ponieważ t — 6 — a, wdęc gdy a rośnie, to dana wartość kąta godzinnego t przypada w każdym dniu następnym o godzinie gwiazdowej późniejszej o tyle, o ile w tym czasie wzrosło a. Opóźnienie to jednakże nie wpływa na wartość spół-rzędnych poziomowych, którą one tego dnia osiągnąć mogą: wartości spólrzędnych poziomowych przy danej wartości t w da-nem miejscu obserwacji, zależą jedynie od wartości 3, jak to wypływa ze wzorów (66^
Oznaczmy przez i oQ spółrzędne godzinne słońca, rozumiejąc przez spółrzędne słońca zawsze spółrzędne jego środka, i zbadajmy, jaką wartość w różnych dniach roku mają spółrzędne poziomowe środka słońca w chwili, gdy kąt godzinny słońea posiada pewną daną wartość tQ. W związku z uwagami, dotyciącemi przebiegu zjawisk na dwóch półkulach ziemi, których granicę stanowi równik (ust. 32), będziemy stale przyjmowali cp>0°, gdyż zjawiska dla <p>0° i 3 2gO° mają taki sam przebieg, jak dla cp < 0° i 3 § 0°.
Ponieważ 3® podlega zmianom perjodycznym w granicach od — £ do -f £ w okresie rocznym, więc też i zmiany spólrzędnych poziomowych słońca przy danej wartości t® mają okres roczny.
Weźmy przedewszystkiem pod uwagę wysokość słońca w chwilach kulminacyj. Kulminacja górna słońca zachodzi wówczas, gdy #Q = 0°, kulminacja ząś dolna wtedy, gdy tQ =■ 12h. Wysokośtei słońca //, i h2 odpowiednio w chwili górowania i dołowania, zgodnie z wzorami (ac) i (ad) ustępu 53, mają wartości następujące:
(ab)
lh = 90° ±| - 3q), h2 = - 90° ± (9 + oQ).