9152S6201

Degradacya jest zawsze łatwiejszą do uskutecznienia niżeli uszlachetnienie, łatwiej schodzić na dół, niżeli się do góry podnosić i dla tego to, niepodobna przywrócić rasy wybujałej, do kształtów pełnych powabu, suchości i energii typu wschodniego, ale wschodnią rasę przeistoczyć w rasę olbrzymią, nie trudno.

§ 82.

Starania Karola W. około poprawy koni.

Rasa armorykańska wyrobiła się w krajach najprzy-jaźniejszych jej wykształceniu, a zostawiona sama sobie, albo nigdyby nie przyszła do tego stopnia rozwoju, albo-by przeszła właściwe jego granice, żeby się ręka człowieka nie była przyłożyła do utrzymania należytej między masą i energią równowagi, przyzwoitej między ma-teryą a duchem harmonii odpowiedniej zawsze potrzebom i wymaganiom wieku.

Cesarstwo Karola W. było bardziej jak każde inne państwo uzdatnionem, do utrzymania rasy armorykańskiej w żądanych warunkach doskonałości. W obszernych cesarstwa granicach, całe południe dostarczało koni ras, wschodnie mających cechy i niepotrzeba było uciekać się do trudnych na owe czasy sprowadzać zamorskich; miało się w domu u podnoża Pireneów takie stadniki, które hamowały zbytnią armorykańskich stadnin wybujałość i wlewały w ich żyły należyty stopień gorąca krwi, która w mglistych i wilgotnych stronach północy, łatwoby krzepła w nieużyteczną dla rycerza flegmę. Karól W. niezmierne przykładał starania do porządnego koni chowu i co roku zwiedzał stada cesarskich swych majętno-