94296601

350 K. PANEK

nia komórek usunięte, nagromadzenie ich bowiem musiałoby wpłynąć ujemnie na pracę komórek i ich procesy życiowe. Czynność usuwania tych substancyi z tkanek spełnia krew. Dzięki procesom osmozy, dyfuzyi, przesączania i ruchu cieczy, rozpuszczone w sokach śródtkankowych przetwory zużycia są odprowadzane i z prądem krwi dostają się do ogólnego obiegu. Jak wiadomo, część z nich. jak kwas węglowy i pewna ilość wody, zostają wydalone drogą płuc. Pozostaje natomiast jeszcze znaczny zasób substancyi stałych rozpuszczalnych. Wydalaniem tych ostatnich zajmują się w głównej części nerki, w mniejszej znacznie skóra i przewód pokarmowy. Skóra, jako narząd wydzielniczy, posiada, pomijając wydzielanie wody w porze ciepłej, znaczenie podrzędne. Podobnież i jelita grube, wydzielające obok niestrawionych resztek pokarmowych także pewne przetwory ogólnej przemiany, małą tylko część pracy wydalania wykonywają.

Czynności nerek sprzyja już sam stosunek tego narządu do obiegu krwi. Położone w bezpośredniem sąsiedztwie grubych pni naczyniowych : tętnicy głównej i żyły próżnej, łączą się nerki za-pomocą swych naczyń z głównem korytem krwi, uzyskując w swem krążeniu własnem tak stromy spadek ciśnienia, jakiemu równego nie spotykamy w żadnym innym narządzie. Dzięki temu też wszelkie substancye, do usunięcia się nadające, bywają drogą nerek eliminowane, zanim jeszcze znaczniejsza ilość ich we krwi nagromadzić się zdoła. Jak rączo czynność ta się odbywa, możemy się przekonać przez wprowadzenie do ustroju per os ciał, ulegających łatwo wessaniu, które dzięki właściwym sobie odczynom już w minimalnych ilościach dają się wykazać w moczu n. p. kwas salicylowy

Jasną tedy jest rzeczą, że skład moczu musi być wiernym obrazem przemiany materyi ustroju, jej nasilenia, czy osłabienia, zaburzeń i wpływów różnego rodzaju. Z ilości i jakości składników moczu, ich stosunku do siebie możemy wnioskować nie tylko o stanie i czynności samego wydzielającego gruczołu, t. j. nerek, lecz zarówno o życiowej sprawności tkanek całego ustroju. Im prostsze są produkta rozkładu, im mniejsze ich drobiny, im wyższy jest stopień utlenienia, na tern żywszą wskazuje to energię życiową tkanek. Stąd też znajomość składu moczu i jego zmian, zarówno dla oceny czynności organizmu w stanie zdrowia, jak i choroby, posiada znaczenie pierwszorzędne. Stwierdzenie pewnych zmian w składzie moczu