FizykaII38601

382

Obserwacye odchylenia promieni, przez pryzmy przechodzących, od ich pierwotnego kierunku nastręczają nam bardzo wygodny sposób do obliczenia współczynnika'załamania każdego gatunku światła w ciałach przeźroczystych. Przy tern czynią linie ciemne w widmie spektramem przewyborną usługę, gdyż są pewnemi i łatwemi znakami orientowania się w niezliczonej ilości różnobarwnych promieni białego światła. Także ciemne linie widma, utworzonego przez światło lampy, przepuszczone przez gaz kwasu saletrawego (NO_s), mogą z korzyścią do tego być użyte, jeśli światła słonecznego nie mamy do dyspozycyi-Mając n oznaczyć dla ciała stałego, robi się z niego pryzmę optyczną, nadając jej dwie doskonale płaskie ściany, zamykające kąt (łamiący pryzmy), którego wielkość dokładnie oznaczyć należy. Ciecze przeźroczyste zamykają się w próżne pryzmy, zrobione z tafel źwierciadlanych, z których każda ma ściany zupełnie płaskie i równoległe do siebie. Znając wskutek ścisłych wymiarów kąty, oznaczone w § 61 głoskami D i a, łatwo jest wynaleść wartość n współczynnika załamania dla różnych promieni barwnych, czyli raczej dla znamienitszych ciemnych lini], które się w nich znajdują, z? pomocą systemu zrównań: sin a — n sin (3, § -f- 7 — V’^J, sin 8=n sin y. D = « + 8 — >!'■ Zamiast kąta «, można tćż wziąść kąt 8, który równie jak i pierwszy oznacza się za pomocą goniometru '") Babineta. Najprostszy sposób robienia tych prób jest ten, gdzie promień pada pod prostym kątem na przednią ścianę pryzmy, albo pod tymże kątem z niej występuje (Meyersteina spektrometr;, tudzież gdzie, pryzma takie położenie przed objektywą teodolitu otrzymuje, iż odchylenie D jest minimum, zatem d — 2a — d > jeśli d najmniejszą wartość tego odchylenia, a zaś kąt padania na przednią ścianę, równy kątowi załamania ńa tylnej, oznacza (metoda Frauenhofera). W pierwszym przypadku a—o, p=--0, ;■■= ij.¹, ó—L -1p, albo y ~o, 8 — o, [3= w, a=zD-\- C> sina sin 8 sin (N-|- iii) sin [3 sin y sin ib ■    ’

w drugim zaś a = 8, zatem a — J/₂ (d~\~ ¹-/'), (3~y, tudzież

sin u sin y₂ (d -f- d)

^ ^u v    sin p ęin 7, ip

1

Otocz tom dodatkowy, tudzież Pogg. Annalen. T. 98, str. 91.