FizykaII43801

434

a&

, z którego za pomocą wzoru /'=

matyczny —

a a' ^    . _a — a

łatwo oznaczyć odpowiedni numer szkła, rozumiejąc pod głoską a odległość wyraźnego widzenia dla wzroku prawidłowego, równą około 30 cm., pod głoską zaś a odległość wyraźnego widzenia osoby, mającej daleki wzrok. Odległość wyraźnego widzenia wymierza się z wielką dokładnością za pomocą małego przyrządu, zwanego cptmietrem. ¹)

Dla bardzo małych przedmiotów każde oko jest w pewnym względzie dalekowidzącem, gdyż nawet w krótszej odległości widzenia, niż prawidłowa, nie okazują się mu pod kątem dostatecznym do wyraźnego widzenia, a przedmioty, przed samem okiem nader blisko trzymane, przestają być dokładnie widzial-nemi dla każdego oka. Umieściwszy zaś soczewkę zbierającą pomiędzy okiem, a takim przedmiotem, zbliżonym do niej bardziej, niż jej własne ognisko, aby domniemany obraz, powstały na tej samej stronie, odsunął się od oka na odległość wyraźnego widzenia, okazuje się on istotnie pod kątem widzenia, rzeczywistemu jego położeniu odpowiednim, zatem w miarę zwiększonym, jak się pomniejsza ogniskowa soczewki. Soczewka taka odgrywa więc rolę lupy czyli prostego mikroskopu, jak to w poprzednim paragrafie widzieliśmy.

8) W oku ludzkiem aberacya kulistości załamujących się promieni światła w soczewce ocznćj i wreszcie jego przeźroczystych części składowych jest całkiem usunięta w części wskutek budowy i kształtu soczewki ocznćj, a w części przez źrenicę, która jako prawdziwa przepona zatrzymuje promienie skrajne, a przepuszcza tylko zbliżone do osi soczewki. Chromatyczna zaś aberacya jest w niem zwyczajnie tak dalece nieznaczną, iż sławny Euler właśnie na tej bezbarwności obrazów na siatkówce opierał swoje twierdzenia o możliwości takiego zestawienia pryzm lub soczewek, iż załamanie światła bez rozprószenia na kolory nastąpić może. Wszelako istnieje ona także i w oku, jak to już Frauenhofer wykazał, zauważywszy, że denka nitka, znajdująca się w ognisku objektywy dalowida o dwóch szkłach, przy oświetleniu czerwonfcm światłem wyraźnie widoma, prze-

i

1

01)acz toin dodatkowy.