FizykaII48001

476

/

bijaniu i załamywaniu się- ich w gałce wody. Z tćj samćj infle-xyjnćj czynności tłumaczą się też owe barwne prążki przy tęczy, o których w § 66 wspomniano. Maxima i minima jasności światła następują tu po sobie kolejno, jak przy samym cieniu, który rzuca ciało nieprzezroczyste.

ł    ,

§ 75. Podwójne załamanie światła. Wszystkie przezroczyste ciała krystaliczne z wyjątkiem niektórych, do układu równo-osibwego (T. I. § 34) należących, posiadają własność podwójnego załamania światła i zowią się dla tego kryształami podwójnie łamiącymi. Gdy wskutek tego światło, wnikające w takie ^ ciało, rozpada się na dwie wiązki promieni załamanych, patrząc przez nie na jakikolwiek przedmiot, widzimy go podwmjnię. Ciała niekrystaliczne, jak np. szkło, nie okazują w zwykłym swoim stanie podwójnego załamania, lecz i one mogą chwilowo nabrać tćj własności przez nierówne ściśnięcie lub nieróiyne ogrzanie; ciecze zaś i gazy nie łamią światła podwójnie. Ze wszystkich kryształów spat islandzki czyli romboidalny węglan wapna (kalcyt) jest ciałem, okazującem najwidoczniej zjawisko podwójnego załamania, i na nim to właśnie dostrzegł je Bartho-lin w r. 1669. Kryształ ten ma kształt skośnych równoległo-ścianów?, daje się z łatwością, równolegle do ścian swoich łupać na listki i może być tym sposobem sprowadzony do kształtu regularnego romboedru (Fig. 42 T. I), który jest rdzenną czyli pieiwotną jego postacią i za półkształtność podwójnćj sześciennej piramidy (Fig. 41 T. I) jedno trzyosiowego układu uważanym być ma. Między ośmioma węgłami całego kryształu i jego molekułów uzupełniających (molecules integrantes) są dwa takie, z których każdy zamknięty trzema równemi rozwartenn kątami płaskiemi; reszta tychże składa się z dwóch ostrych kątów, a trzeciego rozwartego. Pierwsze nazywamy tępemi, drugie zaś ostremi węgłami Linia prosta, łącząca końce tamtych, zowie się osią kryształu. Ona ma ku wszystkim ścianom bocznym rówme nachylenie i żamyka z trzema krawędziami węgła tępego równe kąty, mające wielkość 45° 23' 25". Te krawędzie, także tępemi nazwane, są tu utworzone ścianami, które przecinają się pod kątem 105° 5'. W krawędziach ostrych zbiegają się dwie ściany pod kątem 74° 55'. Osie krystalicznych molekułów do-