FizykaII57601

572

pomniejsza.się kąt rozejścia listeczków'wskulek napędzonćj do nich — E, z rozkładu + E w zbieraczu pod wpływem influeu-cyi powstałćj, która będącą już przedtem tamże elektryczność dodatnią w miarę swego powstawania neutralizuje. Przy dalszem zbliżaniu tejże laski laku zneutralizowanie to w pewnćj chwili jest zupełne, a listeczki napowrót całkiem do siebie przylegają. Skoro zaś potem jeszcze clalćj ową laskę do zbieracza przybliżymy, rozchodzą się listeczki na nowo, lecz w tym razie już dla — E laku, która influencyą swoją rozkład ± E na przewodnikach uskutecznia i — E do listeczków napędza. Oddalając zaś potem ową laskę powoli, najprzód listeczki aż do przylgnienia opadają, a potem się znowu rozchodzą, póki kąt między niemi zawarty nie dojdzie do pierwotnćj wielkości. Znając przeto jakość elektryczności na listeczkach elektroskopu, można z powiększania się lub zmniejszania kąta rozbieżności onych za zbliżeniem ciała elektrycznego do kolektora rozpoznać zawsze jakość elektryczności na ciele przybliżonem. Względem robienia prób elektroskopowych, które wiele czasu i zręczności wyma- < gają, jeżeli mają być pewne, ob. tom dodatkowy, tudzież dzieło Riessa ") o elektryczności tarcia.

Mnićj czułym, ale za to do szkolnych demonstracyi bardzo przydatnym narzędziem, jest elektrometr słomkowy Wolty, którego urządzenie widać z rysunku [Fig. 312), równie jak elektroskopu balonowego z rysunku [Fig. 313 obie nh nasi. sir.), gdzie na cal długie listki złota przy największej rozbieżności nie dotykają się ścian balonu, opatrzonego na zewnętrznej stronie na przeciwko powierzchni tychże dwoma paskami cynfolii, sięgaj ą-cemi od górnej metalowej oprawy aż do podnóżka, i mierne napięcie elektryczne przez kilka godzin niezmiennie zachowują? jeżeli są należycie sporządzone, t. j. gdy odosobnienie pręcika z kulą i listkami od metalowej oprawy szyjki balonu za pomocą szelaku jest doskonałe, a powietrze wewnątrz niego zupełnie suche:

Każdy z tych elektroskopów da się użyć do udowodnienia przeciwieństwa, elektryczności szkła, potartego amalgamem

*) Eiess, Keibungselektncitat.