FizykaII58201

578

głości. Że odpychanie pomiędzy dwiema niezmienne mi ilościami jednoimiennej elektryczności stosować się musi do tego prawa, ściślej okazać można, jak następuje. Dajmy na to, że a jest tym kątem, o który się poziomy, na nieskręconej nitce wiszący, pręcik gumilakowy wychylił z pierwotnego położenia równowagi, zająwszy nowe położenie wskutek odepchnięcia gałeczki jego od blaszki próbnej, lub od gałeczki pionowego pręcika, po zrównoważeniu się tej siły z elastycznością skręcenia nitki. Wystawiając natężenie odpychania się obu kuleczek w odległości 1

jeśli wspomnio-

głoską p, będzie ono w odległości x równe •

ne wyżej prawo elektrycznego odpychania jest prawdziwem.

p ' a p. cos ®/₂

Lecz z tej siły tylko składowa — cos — =    jest

wręcz przeciwną sile skręcenia, jeśli r wystawia promień koła, które środek ruchomej gałeczki opisuje; skręcenie zaś nitki wyraża się przez/?, gdzie p jest łukiein, odpowiednim kątowi a, f zaś stałym współczynnikiem, którego wartość od urządzenia szalek zawisła. Dla nowego tego położenia równowagi mamy tedy

p. Cos '/₂

^ fp, czy li

V

==: (p. sin — . tan —

4r² sin² “/₂ ~'    4fr

Pierwsza część ostatniego zrównania jest ilością stałą; zatem także druga jej część dla każdej wartości łuku g> i kąta « niezmienną być powinna, jeśli siła odpychająca jest odwrotnie pro-porcyonalna do kwadratu z odległości małych kulek, jednoimien-nie naelektryzowanych. Rozliczne doświadczenia okazały istotnie, że dla różnych wartości łuku tp i kąta a zawsze iloczyn

a a

<p. sin — tan -y tę samą wartość posiada, co znowu prawdziwość powyższego orzeczenia stwierdza. Z powyższej formułki

a    a

p — 4r‘^l sin - - . tan —. f ę

wynika, że natężenie elektryczngo działania na jednostkową od-

a    a

ległość jest pfroporcyonalne do iloczynu sin — . tan — . f p ■>

a jeśli kąty odchylenia są małe, można sam łuk zamiast wsta-wy i stycznej jego położyć, poczem p =■ r² a², fę. W takim więc

N