FizykaII96901

963

Tu więc, jak to rachunkiem okazać nietrudno, na otrzymanie jednej ciepliny potrzebny jest wydatek 421 k. m.; co nie o wiele się różni od wypadków, otrzymanych na drodze raptownego zgęszczania i rozrzedzania powietrza, z których okazało się, iż na utworzenie jednćj ciepliny p^zez zagęszczenie powietrza jest potrzebny wydatek mechanicznej siły, równy 451 k. m. Te ostatnie doświadczenia robił Joule ¹), używając do nich miedzianego na stopę wysokiego naczynia z grubemi na 025 cala ścianami, które 136-5 cali sześć, powietrza w sobie mieściło i do pompy ściśliwości (T. I § 152) dawało się przytwierdzać aby w mem za pomocą tejże można było zgęszczać powietrze. To naczynie A wraz z ową pompą ręczną stało w drewnianem naczyniu z wodą, której tam było 45 funtów i 3 uncye. Po 300 zep-chmęciach tłoka na dół zagęściło się powietrze w naczyniu zł od 1 dc 21-654 atmosfer, a temperatura otaczającej wody podniosła się była o 0-643° F, z której to ilości na karb samego zgęszczenia powietrza tylko 0-346° F położyć było można, gdyż reszta odpowiadała tarciu tłoka o ściany naczynia A, jak się Joule o tern przekonał w osobnem doświadczeniu. Po uskutecznionych rednkcych i poprawkach przekonano się nareszcie, iż przez wciśnienie 2956 sześć, cali suchego powietrza zwykłćj gęstości atmosferycznej do przestrzeni 136-5 cali sześć, wyrabia się tyle ciepła, ile potrzeba do ogrzania 1 funta wody o 13° ■ 628 F. wyżej, czyli do podniesienia temperatuty 3437 gramów wody o 1°C. Lecz mechaniczna praca, potrzebna do sprowadzenia 2956 cali sześć powietrza atmosferycznego zwykłej gęstości przy stanie barometru 760 mm., do gęstości 21-654 razy większej, przyczem tworzy się 3-437 cieplin, jest według obliczeń = 11220 funtów stopowych; zatćm 3'437 cieplin jest termicznym równo-ważnikiem za wydatek mechanicznej pracy 11220 fun. st. czyli 1552 k. m. Z tego zaś wynika, że Jedną deplinę przez zagęszczenie powietrza otrzymuje się kosztem jrra^y, róumij 451 //. m. Wypuszczając to zgęszćzone powietrze przez ołowianą rurkę, umieszczoną w naczyniu z 21 funtami wody, uważał Joule zniżenie temperatury całćj tej wody o 4°1 F, z czego obliczył prawie taką samą ilość ciepła, znikającą przy rozrzedzaniu się jego, ja-

\

1

Joule w Krijniga Journalu T. III.