Magazyn6
4301

835

DAYENPORT HERBERT JOSEPH — DĄBSKI JAN

absolutnych, jak to robili klasycy, ale na koszcie poświęcenia, jakie powstaje przy wyborze subjektywnie pojętej najlepszej możliwości, wskutek odrzucenia drugiej najlepszej zkolei możliwości użycia danego dobra. Ten koszt poświęcenia nazywa D. „opportunity cost“. Dla przedsiębiorcy, który jest dla niego centralną osobą w ekonomice, kosztem nie są surowce, płaca i t. d., ale dochód, któryby mógł uzyskać przez użycie swych zdolności, kapitału i t. d. w innym, poświęconym właśnie użytku. W ten sposób D. jakby związał teorję kosztów z użytecznością, pojętą jako teorja wyborów. Ściśle ze swą teorją wartości wiąże D. teorję cen. Poziom kosztów produkcji jest równy użyteczności, którą przedstawia druga zkolei najlepsza, t. j. przedostatnia możliwość użycia sił produkcyj nych. Ceny powstają tylko na rynku, na którym występuje większa ilość dóbr. Popyt na jedno dobro zależny jest więc zawsze od popytu na inne dobra, a każda krzywa popytu może być równocześnie krzywą podaży innego dobra. Ponadto D. położył duże zasługi dla teorji kapitału i procentu. Podobnie jak Clark i Fisher, rozróżnia kapitał od dóbr kapitałowych. Pierwszy jest sumą wartości, przynoszących korzyści, drugie zaś są dobrami f izycznemi, da-jącemi rentę. Uważa, że nie można operować pojęciem czystego procentu, ponieważ nie da się odłączyć od procentu kosztów handlowych, premji ryzyka i t. d. Dlatego też nie należy mówić o jednym poziomie stopy procentowej, ale o całym ich szeregu. Mimo bowiem, że poziom czystej stopy procentowej może być wszędzie równy, nierówne są jednak wielkości dodatkowych elementów, połączonych z procentem. D. podkreśla, że procent zależny jest nietylko od często w teorji wspominanych czynników, jak czas, produkcyjność, ryzyko, siła kupna pieniądza i koszty produkcji, ale również od zarządzeń rządu i banków oraz od skutków nierównego rozdziału dochodów z kapitału. Procent jest dla niego ceną rynkową. Rozbudował i w nowem świetle przedstawił prawo zmniejszających się i rosnących kosztów oraz prawo pioporcji czynników produkcji. Stale zaznacza, że ekonomikę należy traktować nie jako naukę o indywidualnych działaniach, ale z punktu widzenia bardziej społecznego, jest ona bowiem nauką o społecznem działaniu gospo-darczem.

Ważniejsze prace: Outlines of Economics Theory, Chicago 1896. — Elementary Eco-nomic Theory, Chicago 1898. — Value and Distribution, Chicago 1908. — Economics of Entreprise, Ne w-York 1913. — The Economics of Alfred Marshall, New-York 1935-

Literatura: Copeland M. i4.: Herbert Joseph Davenport. Eco-nomic Journal XLI. — Johnson A. S.i Dawnportt Economics and the Present Probierni of Theory. Quarl. Journal of Econ. XXVIII.

Witold Trąmpczyński.

Dąbski Jan.

D., wybitny polityk ludowy, urodził siędn. io. IV. 1880 r. w Kukizowie pow. lwowskiego, jako syn 20-morgowego gospc darza. Ukończył szkołę powszechną w Kukizowie, IV gimnazjum we Lwowie i Uniwersytet lwowski, na którym studjował chemję. Na uniwersytecie prowadził działalność kulturalną w T. S. L. i społeczną, zakładając wraz z innymi stowarzyszenie „Życie“. Potem poświęca się zawodowi dziennikarskiemu. W 1907 r. wyjeżdża do Wiednia, gdzie jest korespondentem parlamentarnym „Ku-rjera Lwowskiego", a po powrocie zostaje współredaktorem tego organu. Redaguje również „Przewodnik Kołek Rolniczych". Gdy w 1913 r. w obozie ludowców nastąpił konflikt, D. wraz z Witosem i Długoszem zrywa ze Stapińskim, który zawarł sojusz z konserwatystami. W r«»wem stronnictwie „P. S. L. Piast" D. pełni funkcje sekretarza generalnego. Po wybuchu wojny świa-wej D. jest w N. K. N., a potem wstępuje do 4 pułku piechoty Legjonów. W rok potem zostaje w Lublinie komendantem okręgowego zaciągu do wojska. Po kryzysie w Legjonach przenosi się do Warszawy, gdzie wydaje tajne pismo „Strażnica". W 1919 r. zostaje obrany posłem a następnie wiceprezesem klubu sejmowego „Piast". Na jesieni 1919 r. wy jeżdżą do Paryża, aby interwenjować w sprawie zagrożonej Wsch. Małopolski. Na wiosnę 1920 r. zostaje wiceministrem spraw zagranicznych, a po dymisji ówczesnego min. spr. zagr. ks. Sapiehy pełni zastępczo funkcje ministra aż do nominacji min. Skirmunta. W 1920 r. powierzono mu kierownictwo polskiej delegacji pokojowej. Prowadzi rokowania w Mińsku Litewskim, a potem w Rydze, mając za przeciwnika Joffego. W marcu 1921 r. podpisuje akt zawarcia pokoju z Rosją Sowiecką.

53*