FizykaII15201

147

dół, a o 4 w górę, jak to z tego, co dotąd powiedziano, samo sie rozumie. Według zwykłego trybu oznaczenia tych granic tonów muzycznych, mamy tedy następujący szereg oktaw

C, C\ c, o, c, b, c, c, czyli według innego oznaczenia także

_ Cl? Cq, C,,    , ć g , C', C5,    *

gdyż mało jest instrumentów muzycznych, oejmującycli więcej, niż tych siedm okta\v.

Do łatwego wydobywania tonu a, czyli «_lf według którego reguluje się strojenie, i do oznaczenia go liczbą, zrobiono widełki strojowe (diapason). .Jest to małe narzędzie, składające się ze sztabki stalowej, zgiętej w dwa ramiona nakształt szczypczy-ków (Fig. 61) i osadzonej w najniższym miejscu zagięcia na

prostej, także stalowej sztabce. Widełki wprawiają się w drganie, bądź to przez pociąganie smyczkiem po ich brzegach, bądź też przez uderzenie je-dnem ich ramieniem o jakie ciało stałe', albo przez uderzenie jednego ich ramienia małym młoteczkiem drewnianym, skóreczką powleczonym, lub nareszcie przez szybkie rozsuwanie nachylonych nieco do siebie u góry ramion za pomocą żelaznego lub drewnianego walca, którego średnica jest trochę większa, niż odległość końców tychże ramion od siebie, przeciągając go między niemi ^z pewnym naciskiem. Eąmiona, oddalone w ten sposób raptownie ze swego położenia równowagi, powracają do niego drgając i wydają przez to dźwięk, wyrabiający się zaraz w pewien ton stały dla każdych widełek. Drgają one z dwoma węzłami, leżącemi w pobliskości zagięcia (Fig. 62 na nasL sir.), podobnie