FizykaII97001

964

li a pierwój przy zagęszczaniu powstała. To znikanie ciepła ¹ jest skutkiem załatwiania pracy, która tu idzie na pokonanie oporu atmosfery, równego ciśnieniu blisko 15 funtów polskich na każdy.cal kwadratowy. Skoro zaś powietrze do próżnej przestrzeni odpływało, temperatura wody, otaczającej ową rurkę, wcale się nie zmieniała. Z tego Joule wnosił słusznie, iż w temperaturze powietrza nie wchodzi żadna zmiana, jeśli si§ ono w taki sposób rozciąga, że przy Fm żadna mechaniczna praca załatwioną być nie potrzebuje.

Joule *1 jeszcze innym sposobem oznaczył stosunek ilości ciepła, przez tarcie utworzonego, do wielkości mechanicznej pracy, ńa to spotrzebowanej. W miedzianem naczyniu A (Fig. 488)

Fig. 488.

umieszczone było koło szuflowe, obracające się około pionowej osi. Wewnętrzne urządzenie tego’koła wystawia Fig. 489; ośm szufli z blachy mosiężnej, każda w oddalenin 45° od następnej, znajduje się na wysokości h, a drugich ośm takich szufli na wysokości g. Wszystkie obracają się razem pomiędzy metalowemi płytami, które przy ścianie naczynia są utwierdzone, mianowicie cztery, o prosty kąt od siebie oddalone, na wysokości f., a drugich cztery znowu na wysokości c. Naczynie A, ustawione na drewnianym stołeczku, napełniono wodą, a rzeczone koło szuflowe obracano w sposób, na rysunku (fig. 488) uwidocznio-

*) Joule Phil. Trańsactions for the year 1850; także tom dodatkowy