Image
48

137

zachował pismem: byłby to i ciekawy i bardzo ważny przyczynek do wewnętrznych dziejów naszego narodu.

Pisma jakie drukiem ogłosił, nie cechują ani wysokiej nauki, ani poglądu w zawodzie pedagogicznym, którymi się Krzyżanowski odznaczał. Wiele bowiem najważniejszych w tym przedmiocie rozpraw, albo spoczywa ,w rękopiśmie, albo w bardzo małej liczbie egzemplarzy wydrukowano, w obiegu handlu księgarskiego wcale nie było. Do prac tego rodzaju należy: „Oddzielne zdanie w przedmiocie poleconego przez Radę wychowania publicznego, projektu poprawy teraźniejszej ustawy szkolnej: data w Warszawie dnia 8 Maja 1833 (druk b. m. sir. 19). Bodajby tę prace nie zaginęły, jak wiele podobnych pamiątek, po zgasłych mężach nauki i doświadczenia. Z pism drukiem ogłoszonych zostawił: 1) Uwagi nad instytutami pedagogicznemi Pestalocego i Fallenberga, tudzież Metodem Bell-Lankastrowskim. Czytane na publicznem posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk Województwa Lubelskiego dnia 8 Maja 1818 roku przez J. K. Krzyżanowskiego F. D. Prof. S. W. L. Czł. Towarz. Nauk Krak. w Lublinie. W drukarni Kazimierza Szczepańskiego. Nakładem Towarzystwa (w 12-ce str. 37) (‘). 2) O potrzebie i sposobie porównywania edukacyi podług p. Jullieu przez J. K. K. w Lublinie, w drukarni Szczepańskiego 1822 (w 12-ce st. 40). 3) Wykład fizyki, do użytku szkół wojewódzkich zastosowany, przez J. K. Krzyżanowskiego filozofii doktora, członka towarzystwa do ksiąg elementarnych w Kommissyi Rządowój wyznań religijnych i oświecenia publicznego, królewskiego przyjaciół nauk Warszaw, i nauk Kraków. Warszawa 1825 r. (Drugie wydanie w Warszawie 1828 r.). 4) Początki chemii do użytku szkół wojewódzkich zastosowane. Warszawa 1827.

„GRÓB FAMILII BO JASIŃSKICH."

(Stary cmentarz, grób murowany podziemny, na kamieniu lezącym powyższy wyryto napis).

„to spoczywa Ksawery Bojasiński, urodzony dnia 2 lutego 1786 roku, we wsi górkach wgalicyi,

ZMARŁY W WARSZAWIE DNIA 25 STYCZNIA 1851 ROKU."

W dziecinnych latach utraciwszy ojca, kształcił się pod troskliwem okiem matki. Wysłany do Krakowa, tu skończył szkoły, uniwersytet i w roku 1807 otrzymał stopień, kandydata filozofii. Pragnął poświęcić się zawodowi nauczycielskiemu i rok przeszło słuchał kursów pedagogiki; ale czasy wojenne, zmieniły zamiar Bojasińskiego. Porwany ich wirem w roku 1809 w chwili, gdy walka zawzięta i krwawa zawrzała w całym ówczesnym Kięstwie Warszawskióm; porzuca cichą ustroń, księgi i pióro i wstępuje do armii polskiej jako prosty żołnierz, Na polu bitwy

(') Towarzystwo to przyjaciół nauk, w gronie Rady obywatelskiej województwa Lubelskiego zawiązane, wyznaczyło z grona swego Kommissyą, której polecono wypracować ogólny układ metody, który zastosowany do okoliczności i trudności zachodzących miejscowych , najlepiej mógłby potrzebie szkółek' szczególniej wiejskich odpowiedzieć. Niepróżne były to starania; zaprowadzono szkołą elementarną w Lublinie, w której uczono wedle zasad Lankastra; na wzór tej, urządzono drugą szkołą w mieście obwodowem Janowie. Do tych urządzeń aajwiącćj uą autor powyższej rozprawy przyłożył,

Cment. Powązk. T. Ili,

18