Magazyn6

8601

178

APROWIZACJA — ARAB JA

też w pewnych wypadkach do wkraczania w dziedzinę produkcji surowców, np. w dziedzinę produkcji mleka drogą zarządzeń, normujących urządzenie obór, kontrolę nad zdrowotnością krów mlecznych, warunki udoju, przechowywanie mleka i t. p. Znaczna część produktów spożywczych ulega łatwo zepsuciu, zwłaszcza przy zbyt wysokiej temperaturze. Stąd też do polityki aprowizacyjnej należy również sprawa rozwoju chłodnictwa, dającego możność przechowywania artykułów żywnościowych w temperaturze zapobiegającej zepsuciu.

5. Udział władz państwowych i samorządowych. W wykonaniu tych rozlicznych zadań polityki aprowizacyjnej współdziałają władze państwowe i władze samorządu terytorjalnego. Funkcje władz państwowych sprowadzają się zazwyczaj do ogólnego normowania warunków obrotu i przetwarzania produktów spożywczych na drodze ustawowej lub zarządzeń administracyjnych. Zakres działalności organów samorządowych jest znacznie szerszy i polega nietylko na wydawaniu przepisów szczegółowych, rozwijających i uzupełniających normy ustalone przez władze państwowe, lecz również na bezpośredniej organizacji takich przedsiębiorstw użyteczności publicznej, które jak rzeźnie, targowiska, kasy targowe, hale targowe, chłodnie wiążą się bezpośrednio z obrotem i przetwarzaniem artykułów żywnościowych. Niejednokrotnie władze miejskie powołują do życia i takie przedsiębiorstwa, które jak np. piekarnie, mleczarnie, jatki mięsne, sklepy detalicznej sprzedaży artykułów żywnościowych stanowią z reguły dziedzinę działalności prywatno-gospodarczej. Tego rodzaju akcja ma na celu przeciwdziałanie nadmiernemu podnoszeniu cen detalicznych, gdyż istnienie przedsiębiorstw handlowych miejskich uniemożliwia kupcom prywatnym zbyt wygórowaną kalkulację handlową.

Akcja władz publicznych w zakresie gospodarki aprowizacyjnej jest w wielu krajach uzupełniana w pewnym zakresie działalnością organizacyj społecznych, które zakładając tanie kuchnie, lub dając bony żywnościowe, starają się zaspokoić potrzeby aprowizacyjne jednostek, nie posiadających własnych środków na pokrycie najbardziej niezbędnych wydatków życiowych.

6. Zaopatrzenie aprowizacyjne w czasie wojny. W czasie wojny zadania polityki aprowizacyjnej są znacznie trudniejsze i bardziej skomplikowane. Działania wojenne przerywają normalny bieg życia gospodarczego i utrudniają, a często wręcz uniemożliwiają wymianę międzynarodową. Powstaje zatem możliwość braku niezbędnych artykułów żywnościowych zarówno dla potrzeb armji, jak i dla wyżywienia ludności cywilnej. Braki te mogą być tak dotkliwe, że o ile nie zostaną zastosowane we właściwym czasie odpowiednie środki zaradcze, trudności aprowizacyjne mogą uniemożliwić dalsze prowadzenie wojny i zapewnić zwycięstwo przeciwnikowi. Jeżeli zatem zachodzi brak, lub nawet jeżeli tylko zagraża brak niezbędnych artykułów żywnościowych, obrót temi artykułami, oparty powszechnie w normalnych warunkach na zasadach wolnego handlu, nie wystarcza dla zapewnienia każdemu obywatelowi możności zaopatrzenia się w ograni czoną bodaj ilość niezbędnych produktów po umiarkowanej cenie. Artykuły spożywcze znikają z rynku i zaczyna wytwarzać się lichwa żywnościowa. Przeciwdziałając tym zjawiskom, władze państwowe wydają szczegółowe zarządzenia, normujące obrót artykułami spożywczemi, a w razie potrzeby przeprowadzają sekwestr tych artykułów i ujmują całokształt obrotu we własne ręce, ustalają określone racje żywnościowe, a przy rozprzedaży produktów- stosują system kartkowy w celu równomiernego zaopatrzenia wszystkich obywateli.

Literatura: Alfons Fischer: Volksemdhrung-Handwórterbuch der StaatswistcnMchaften. Erg&nzungsband. — Artykułu i notatki to polskich wydawnictwach ekonomicznych, zwłaszcza w „Rolnictwie” i „Botniku Ehonon^Jde'’.

Jerzy Cościcki.

Arabja.

I. Kraj. i. Struktura geograficzna. 2 Asir. 3. Hedżas 4. Nedżed 5. Jemen. 6. Hadramaut. 7 Oman. 8. Bahrein. 9. Kuwait. 10 Aden. II. Charakterystyka ludności.

I. Kraj.

1. Struktura geograficzna. Półwysep w pld.-zach. Azji o pow. 2,6 milj. km², ) oddzielony od Afryki rowem morza Czer-