Magazyn6
6501

557

BUDŻET

które wymagały dopłat ze Skarbu Państwa. Fundusze, które nie uskuteczniały wpłat i nie wymagały dopłat z budżetu, nie znajdowały żadnego wyrazu w budżecie. Począwszy od roku budżetowego 1933/34! celem dania wyrazu zasadom powszechności i jedności budżetu — jak mówi uzasadnienie do projektu ustawy skarbowej na powyższy okres — włączono plany finansowo-gospodarcze funduszów do budżetu i objęto je osobną grupą „D“, w której w budżecie na rok 1935/36 figurowało 14 funduszów. W budżecie na rok następny zamieszczono w grupie „D“ tylko plany finansowo-gospodarcze funduszów Kwaterunku Wojskowego i Pracy, natomiast gospodarka innych funduszów znalazła wyraz w grupie „A“.

Wymogiem zasady prawdziwości budżetu jest, by przewidywane w budżecie wydatki i dochody były jak najbardziej zbliżone do rzeczywistości — innemi słowy, by były realne. Jeśli cyfry rzeczywistych wydatków znacznie przekroczyły wydatki, przewidziane w budżecie, albo jeśli preliminowane dochody nie wpłynęły wcale lub w wysokości znacznie niższej od preliminowanej w budżecie, to mówimy, że budżet był nieprawdziwy lub nierealny. Tylko pewna część wydatków i dochodów może być określona z całą dokładnością; są to przeważnie wydatki i dochody, oparte na ustawach, jeśli sama wysokość wydatku i dochodu wynika z odnośnych ustaw, albo też wydatki i dochody, wynikające z zawartych ze Skarbem Państwa umów. Wydatki na amortyzację i oprocentowanie pożyczek państwowych, oparte czy to na ustawach, czy też na umowach pożyczkowych, mogą być zgóry dokładnie określone; przy pożyczkach zagranicznych, płatnych w walutach obcych, wchodzić mogą jedynie w grę wahania kursowe. Ponadto niekiedy ustawy przewidują dotacje z budżetu na pewne, określone cele. W tych wypadkach wysokość wydatków wynika już z samych ustaw i umów i nie może być w innej wysokości określona w budżecie. To samo może dotyczyć również dochodów. Cyfry dochodów z danin publicznych, kwotowo skontyngentowanych, wynikają już z samych ustaw. Takim podatkiem, kwotowo skontyngentowanym, był u nas podatek majątkowy, wprowadzony ustawą z 11 sierpnia 1923 Dz. U. poz. 746. Cyfrowo określone są zazwyczaj dochody z umów, np. z dzierżawy majątków państwowych lub z naimu lokali w budynkach państwowych. Przeważna atoli część wydatków i dochodów budżetowych nie da się ściśle określić, wobec tego ich obliczenie uskutecznia się na podstawie rachunku prawdopodobieństwa. Można tu zastosować albo metodę szacowania mechanicznego, opartego na wynikach z ostatnich kilku lat, przyjmując cyfry przeciętne wydatków i dochodów z tychże lat, albo też, opierając się na danych faktycznych z pewnego okresu, wprowadzać do tych danych korekturę, uzasadnioną tendencjami zwyżkowani lub zniżkowemi dochodów i wydatków. Stosowanie pierwszej metody jest możliwe przy ustabilizowanych stosunkach prawnych i gospodarczych, natomiast nie ma ta metoda praktycznej wartości tam, gdzie tych warunków brak. U nas inną metodę stosuje się przy ustalaniu wydatków, inną zaś przy ustalaniu dochodów. Ustalanie wydatków osobowych nie przedstawia w zasadzie większych trudności, uwzględnia się bowiem ilość przewidywanych na następny okres etatów, wysokość uposażenia wraz ze wszel-kiemi dodatkami i przy zastosowaniu tych współczynników, ustala się sumę przewidywanego wydatku. O ile chodzi o typowe, powtarzające się wydatki administracyjno-rzeczowe, to ustala się dla nich zgóry pewne normy, stosowane następnie przeważnie jednolicie we wszystkich częściach budżetu. Inaczej natomiast jest z wydatkami specjal-nemi. Wysokość bowiem tych ostatnich zależy z natury rzeczy od rozmiarów agend, objętych programem na dany okres, który ma być zrealizowany w tym okresie przez odnośne Ministerstwo, to też pod tym kątem widzenia ustalona być musi ich wysokość. Dochody, których wysokość nie wynika z tytułów, na jakich się one opierają, preliminuje się z reguły na podstawie faktycznych wyników z ostatniego, już zamkniętego roku budżetowego, przyczem uwzględnia się w szerokiej mierze tendencje zwyżkowe lub zniżkowe, jakie wykazują posiadane już wyniki miesięczne tego okresu, w ciągu którego budżet jest opracowywany.

Specjalizacją budżetu nazywamy podział wydatków i dochodów na poszczególne pozycje odpowiednio do źródeł, tytułów, na których się opierają, celów, jakim mają służyć i t. p. Podział taki może być mniej lub więcej szczegółowy. Należycie przeprowa-