Magazyn6
9801

CŁA

690

dany towar niema cła konwencyjnego. Np. polska taryfa celna w 1932 r. jest taryfą celną autonomiczną, na której podłożu zostały ustalone w umowach handlowych i specjalnych układach celnych cła konwencyjne na pewne towary.

Prawny sposób wprowadzenia lub zmiany ceł autonomicznych zależy od postanowień konstytucyjnych danego państwa. Zasadniczo konstytucje wymagają od prawodawstwa taryfowo-celnego drogi ustawodawczej, lecz w okresie kryzysu gospodarczego od 1929 r. w większości państw władze administracyjne otrzymały delegacje prawne do ogłaszania ceł. W Polsce rozporządzenie Prezydenta R. P. z 1933 r.

0    prawie celnem (Dz. U. R. P. Nr. 84, poz. 610) w art. 13 upoważniło Radę Ministrów do wprowadzania zmian w przywozowej taryfie celnej w drodze rozporządzenia, a Ministra Skarbu do ustalania

1    zmieniania w drodze rozporządzenia ceł wywozowych.

Cła konwencyjne są to cła, ustalone na zasadzie dwustronnego porozumienia w konwencji (umowie) handlowej ogólnej, lub specjalnej (protokół, układ tary-fowo-celny).

W umowach handlowych lub specjalnych układach celnych Rzeczypospolitej spotykamy cła konwencyjne w dwojakiej formie: zniżek % °d cła autonomicznego lub ceł stabilizowanych, wyrażonych w liczbie absolutnej. W normalnych warunkach i w większości przypadków cła konwencyjne mają formę ceł stabilizowanych.

Pierwsza forma, w razie zmiany cel autonomicznych, nie zapobiega podwyższeniu poziomu obciążenia celnego, ponieważ przyznany w umowie % zniżki pozostaje niezmieniony i liczy się od nowego cła; natomiast cła stabilizowane nie ulegają zmianie, podwyżka autonomiczna do danych towarów w stosunkach traktatowych nie ma zastosowania, dopóki obowiązuje dane postanowienie umowne.

Z polskich umów handlowych umowy z okresu nieustabilizowanych warunków gospodarczych i walutowych przyznawały kontrahentowi zniżki celne w formie %-ej, m. in. umowa handlowa z Francją z 1924 r. i z Czechosłowacją z 1925 r. Umowy późniejsze, jak t. zw. IV protokół dodatkowy z Czechosłowacją z 1928 r. i umowy, względnie protokóły (układy), oparte na taryfie celnej z 1932 r., zawierają w olbrzymiej większości przypadków cła stabilizowane.

Cła konwencyjne stosuje się nietylko do państwa, które dany układ zawarło, lecz także do innych państw, o ile te ostatnie korzystają z klauzuli największego uprzywilejowania.

W zakres terminologji formalnej wchodzi jeszcze pojęcie ceł maksymalnych i minimalnych oraz pośrednich.

Cła maksymalne, zwane też niekiedy generalnemi, są to cła, objęte kolumną wyższą (maksymalną, generalną, I-ą) w systemie taryfy dwukolumnowej. W państwach, posiadających system taryfy dwukolumnowej (np. Francja od 1892 r., Jugosławja od 1925 r., Polska od 1933 r. na zasadzie taryfy z 1932 r. i niektóre inne państwa) cła maksymalne stosuje się automatycznie do państw nietraktatowych, t. j. nie mających z danem państwem umowy handlowej. Cła maksymalne są wyższe od minimalnych, czyli od ceł Ii-ej, niższej, kolumny stawek o pewien w zasadzie jednakowy %, z odchyleniami dla niektórych towarów. W taryfie francuskiej procent ten od 1892 r. wzrastał, aż doszedł do wysokości 300%. W innych taryfach różnica między obu kolumnami bywa mniejsza, w polskiej taryfie z 1932 r. wynosi 25 W Belgji w taryfie z 1924 r. kolumna ceł maksymalnych ma charakter odwetowy, przeto stosuje się do państw nietraktatowych nie automatycznie, lecz tylko wyjątkowo, w razie niekorzystnego traktowania przez dane państwo wyrobów belgijskich; nie są to cła maksymalne w klasycznem, bo naj-dawniejszem ujęciu francuskiem, lecz zbliżają się do rodzaju ceł odwetowych, których zastosowanie wiąże się z zatargiem gospodarczym (wojną celną). Rola ceł maksymalnych polega na automatycznem upośledzeniu towarów państw nietraktatowych i skłonieniu ich do zawarcia umowy.

Cła minimalne są to cła, objęte niższą (II-ą) kolumną w systemie taryfy dwukolumnowej. Podług przepisów francuskich, cła minimalne mogą być przyznawane wzamian za odpowiednie ustępstwa ze strony przeciwnej i za zastosowanie przez przeciwnika ceł najniższych (art. 14 kodeksu celnego z 1934 r.), przyczem częściowe, lub całkowite zastosowanie ceł minimalnych może mieć miejsce w drodze aktu admini-