Magazyn6
9901

CŁA

691

stracyjnego. Przyznanie cel minimalnych przez Francję bywa przedmiotem rokowań handlowych i faktycznie zastępuje przyznanie klauzuli największego uprzywilejowania, ponieważ Francja cel niższych od zawartych w kolumnie minimalnej nie przyznaje (stąd ta nazwa): cła minimalne, niejako autonomicznie opancerzone). W praktyce Francja dopuszcza w swoich umowach handlowych zejście poniżej stawek minimalnych, ale czyni to z pewną rezerwą, pod wpływem ważniejszych okoliczności i stara się takie przypadki sprowadzić do możliwie ograniczonej liczby pozy-cyj taryfy. Uczyniwszy umowne ustępstwo poniżej cła minimalnego, Francja wprowadza nową stawkę w drodze ustawodawczej do swej kolumny minimalnej, na miejsce cla dotychczasowego i w ten sposób godzi dany praktyczny przypadek z teorją kolumny autonomicznie opancerzonej i z praw-nemi możliwościami.

W systemie polskim (z 1932 r.), jugosłowiańskim (z 1925 r.) i innych dwukolumnowych cła II kolumny nie są uważane za opancerzenie ochrony celnej, umowy tworzą cła konwencyjne niezależnie od tej kolumny i poniżej jej wysokości, a samą II (niższą) kolumnę stosuje się automatycznie, z samego prawa, do państw, które zawarły pełne umowy handlowe; o przyznawaniu ceł II kolumny mówi się specjalnie tylko w tych układach, które nie mają charakteru pełnych umów handlowych.

W systemie dwukolumnowym oba rodzaje ceł (maksymalne i minimalne, I i II kolumny) mają, oczywiście, charakter autonomiczny, gdy w taryfie jednokolumnowej istnieje tylko jedna autonomiczna kolumna stawek celnych.

Cłami pośredniemi nazywamy cła, mieszczące się między cłami maksymal-nemi a minimalnemi w systemie dwukolumnowym. Pochodzenie tych ceł bywa w tym przypadku umowne. Chodzi głównie o Francję, której rząd jest upoważniony do przyznawania w drodze umownej ceł, obliczonych jako zniżki % od taryfy generalnej (maksymalnej — art. 15 Kodeksu celnego).

W taryfach trzykolumnowych spotykamy autonomiczną kolumnę pośrednią (cla pośrednie), stosowaną do krajów konwencyjnych (traktatowych), gdy kolumna maksymalna stosuje się do państw nietraktato-wych, a kolumna najniższa stanowi cła preferencyjne dla członków danej grupy gospodarczej. Jako przykład może tu służyć Kanada (kolumnę najniższą tworzą cła preferencji brytyjskiej).

2. Cła fiskalne i protekcyjne. Wyczerpawszy w pewnym stopniu różne przypadki stawek celnych pod kątem formalnego ujęcia, przejrzyjmy teraz przypadki gospodarczej klasyfikacji cel.

Naj ważniejszem rozróżnieniem pod kątem gospodarczym jest podział ceł na fiskalne i gospodarcze.

Cła fiskalne są to cła, które mają na celu wyłącznie dochód skarbu państwa i jako takie zbliżone są do podatków pośrednich, obciążających indywidualnie towary.

Klasycznym przedmiotem ceł fiskalnych w warunkach europejskich bywają towary kolonjalne (kawa, herbata, kakao), z uwagi na brak produkcji tych artykułów w Europie i na szeroko rozpowszechnioną konsum-cję. Pierwsza okoliczność (brak produkcji) powoduje, że od ceł na te artykuły nie wymaga się opieki produkcji krajowej i sprawę uregulowania ich wysokości pozostawia się wyłącznie zainteresowaniom Skarbu, druga okoliczność (rozpowszechniona kon-sumcja) istotnie czyni z tych artykułów pożądany i stosunkowo wydamy przedmiot opodatkowania, którego najwygodniejszą w danym przypadku formą są cła.

Niemożność produkowania towarów kolo-njalnych w Europie wyklucza powstanie pod wpływem ceł odnośnej wytwórczości w kraju i nadaje przywozowi tych towarów cechy względnej stałości, co zkolei zapewnia stosunkową trwałość opartym na tym przywozie wpływom skarbowym. Maximum dochodu z ceł fiskalnych osiąga się nie przez nadmierne podnoszenie tych ceł, lecz przez najkorzystniejsze ukształtowanie się iloczynu, powstającego z pomnożenia stawki celnej przez wysokość przywozu — chodzi zatem nie o maksymalną, lecz optymalną wysokość cła. Wpływ z cla na pomarańcze w Polsce był większy nie wtedy, gdy cło to wynosiło 200 zł od 100 kg, lecz wtedy, gdy zniżono je w układzie handlowym z Hiszpa-nją z grudnia 1934 r. do 40 od 100 kg.

Ponieważ trudno jest uchwycić optimum wysokości cła fiskalnego w danych warunkach gospodarczych, przeto jest rzeczą wskazaną dochodzić do tego na drodze praktyki i wypróbowania rezultatów różnego poziomu ceł, przytem ekonomiści zalecają zaczynać od ceł niższych.

44*