Magazyn6
0901

CŁA

701

danego preferencyjnego traktowania, danych wyjątkowych ulg celnych z klauzuli największego uprzywilejowania, przyznawanej innym państwom, odbywa się przez odpowiednią redakcję i interpretację klauzuli lub przez zamieszczenie danych ulg preferencyjnych w wyjątkach z kl. najw. uprzyw. (wtedy powstają t. zw. klauzule regjonalne, jako wyjątki z kl. najw. uprzyw.). Do związków celnych o charakterze preferencyjnym należy Imperjum Brytyjskie, przyczem związek ten ma podwójne źródło prawne: autonomiczne (autonomicznie wprowadzone przez Zjednoczone Królestwo i Dominjony „cła preferencji brytyjskiej") i umowne (umowy Ottawskie z 1932 r., pogłębiające preferencyjne traktowanie). Traktowanie preferencyjne usunięto tu z pod wpływu kl. najw. uprzyw. przez wyjaśnienie, źe klauzula ta, mówiąca o traktowaniu takiem samem jak „innych krajów obcych", nie może mieć na myśli członków Imperjum, którzy, jako związani szeregiem aktów i umów prawno-politycz-nych, nie są dla siebie krajami obcemi w znaczeniu prawa międzynarodowego. Dla wzmocnienia tej interpretacji kraje brytyjskie w nowszych umowach handlowych z państwami trzeciemi stwierdzają wyraźnie, że użyte w klauzuli wyrażenie „kraj obcy" oznacza kraj, nie będący pod władzą Jego Królewskiej Mości.

Preferencyjny związek celny Francji z kolonjami i Włoch z kolonjami, istnieje głównie na podstawie ustawodawstwa autonomicznego i zamieszczania „klauzuli ko lonjalnej" w wyjątkach z kl. najw. uprzyw.

Preferencyjny związek celny Włoch z Austrją polega na jednostronnych preferencjach celnych Włoch dla Austrji, zawartych w terminowym układzie z maja 1934 r., uzupełnionym przez układ ze stycznia ^T935 r. i różni się nietylko jednostronnością preferencyj, lecz nadto ich ograniczeniem do niektórych towarów i to do ilo ściowych kontyngentów tych towarów; poza tem zawiera specjalną formę preferencyj (normy zniżek %-owych poniżej każdorazowo ogólnie stosowanych ceł). Z uwagi na te cechy układów włosko-austrjackich, a zwłaszcza z uwagi na jednostronność uprzywilejowania, stosunku powstałego między temi państwami nie można jeszcze zakwalifikować jako związek celny.

Unje celne polegają ogólnie na całkowi-tem zniesieniu granicy celnej pomiędzy łączącemi się w unję państwami, przyczem niekiedy utrzymuje się jeszcze na czas przejściowy niektóre cła, ale w wysokości obniżonej, potrzebnej do stopniowego przystosowania pewnych gałęzi produkcji do nowych warunków wzajemnej konkurencji (cła przejściowe). Źródłem prawnem unji są umowy i to terminowe, pozwalające na prolongatę, względnie wymówienie unji. Tego rodzaju charakter mają z dawnej hi-storji perjoidyczne umowy państw niemieckich, łączących się w Niemiecki Związek Celny (der Deutsche Zollverein) po raz pierwszy w 1833 r. (unja zawarta między związkiem bawarsko-wirtemberskim a związkiem prusko-heskim), a ostatecznie, przed przekształceniem się politycz-nem i konstytucyjnem w 1871 r. w Deut-sches Reich, w 1867 r. Tego rodzaju charakter w nowszej historji ma konwencja, zawarta w Brukseli dn. 25 lipca 1921 r. pomiędzy Belgją a Wielkiem Księstwem Luksemburskiem, zakładająca Unję celną belgijsko-luksemburską. Art. 29 tej konwencji określił czas trwania unji na lat 50, z dalszem jej przedłużeniem na 10 lat, jeżeli nie będzie wypowiedziana na rok przed upływem terminu.

Unja celna stosuje nazewnątrz wspólną taryfę celną i wspólne przepisy celne, zawiera wspólne umowy handlowe z zagranicą celną, ustala wspólnotę podatków poślednich, monopoli i systemu reglamenta-cyjnego (wspólne zakazy przywozu i wywozu).

Zniesienie granicy wewnętrznej prowadzi w zasadzie do jednolitego regulowania tych środków i instytucyj polityczno-han-dlowych i skarbowych, których istnienie charakteryzuje odmienny obszar gospodarczy i wymaga granicy celnej. Dlatego unja celna, dobrze funkcjonująca, prowadzi do unji gospodarczej wogóle. Zależnie od postanowień umowy założycielskiej, na prowadzenie polityki handlowej i na ustawodawstwo w dziedzinie spraw wspólnych mają wpływ albo wszyscy członkowie unji, albo jeden z nich, odgrywający rolę przodownika i reprezentanta unji nazewnątrz.

Jeżeli na politykę unji mają jednakowy wpływ wszyscy członkowie, to podjęcie każdego kroku, oczywiście w zakresie spraw wspólnych, wymaga porozumienia się wszystkich związanych państw (Niemiecki Związek Celny do 1867 r.). Unja może wy-