Magazyn6
4901

145

KLAUZULA NAJWIĘKSZEGO UPRZYWILEJOWANIA

ich przez Ligę Narodów zainteresowanym rządom, zastrzeżeniom ze strony jednego z obu rządów; f) do korzyści preferencyjnych, jakich Francja udziela, lub mogłaby udzielić w przyszłości na swem terytorjum celnem kolonjom, protektoratom i krajom, znajdującym się pod mandatem Francji". Konwencja handlowa polsko-kanadyjska (Dz. U. R. P. Nr. 61, z r. 1936) wykazuje żywe zainteresowania państw żeglugą morską, a mianowicie: „Art. 1: Artykuły, stanowiące produkty naturalne lub wyroby przemysłowe Kanady, nie będą podlegały przy przywozie do Polski cłom lub opłatom innym lub wyższym, aniżeli te, które opłacają podobne artykuły, stanowiące produkty naturalne lub wyroby przemysłowe jakiegokolwiek innego, obcego państwa, przytem artykuły, wyliczone w załączniku A niniejszej konwencji, stanowiące produkty naturalne i wyroby przemysłowe Kanady, nie będą podlegały przy przywozie do Polski cłom wyższym niż te, które są wyszczególnione w powyższym załączniku i będą podlegały najniższym stawkom celnym, które Polska przyznałaby analogicznym artykułom jakiegokolwiek innego obcego państwa". To uprzywilejowane stanowisko uzależnione jest jednak od spełnienia następującego warunku z art. 4 tejże konwencji: aby artykuły, stanowiące produkty naturalne lub wyroby przemysłowe obu państw, mogły korzystać z dobrodziejstw ulg celnych, zastrzeżonych w art. 1 tejże konwencji, winny być przewożone bez przeładunku okrętowego z portów obu państw, lub też z portu kraju, korzystającego w obu państwach w dziedzinie taryfowej z traktowania na zasadzie największego uprzywilejowania, do jednego z portów obszaru celnego obu państw konwencyjnych. Ograniczenia umowne doraźne dotyczą z reguły ograniczeń w zastosowaniu ulg celnych do towarów, wyszczególnionych w umowach między państwami. Dla przykładu podaje się art. 5 konwencji handlowej polsko-hiszpańskiej (Dz. U. R. P. Nr. 35, z r. 1936): „Produkty gleby lub przemysłu, pochodzące lub przybywające z Hiszpanji (terytorjum półwyspu, wyspy Balearskie, wyspy Kanaryjskie) albo z posiadłości hiszpańskich, wymienione w liście A, załączonej do niniejszej konwencji, będą korzystały przy ich wwozie na obszar celny z ceł wyszczególnionych na tejże liście. Produkty, wymienione w liście B, nie będą podlegały stawkom celnym albo innym opłatom lub wyższym od tych, które są lub mogłyby być stosowane do państwa najbardziej uprzywilejowanego".

Ograniczenia praktyki k. n. u. są w rzeczywistości ograniczeniami administracyjne-mi. Ograniczenia te dokonywuje się przez wydawanie różnorodnych, jednostronnych zarządzeń, utrudniających przywóz towarów obcych z zagranicy celem podniesienia, względnie utrzymania jak najkorzystniejszego bilansu handlowego dla państwa. Ta-kiemi ograniczeniami administracyjnemi k. n. u. są lub mogą się stać: nadmierna specjalizacja taryfy celnej i jej rygorystyczna wykładnia, wskutek czego powstaje niemożność ustalenia pojęcia towaru, żądanie wykazania szczegółowych własności pochodzenia towaru, czyli przez niezastosowanie się do tych wymagań możność łatwego nieuznawania pochodzenia towaru, dalej, żądanie ścisłości znaków towarowych. Są to wszystko podstawy łatwej odmowy przyznania towarom ulgi celnej, a tern samem zmniejszenia tym towarom siły konkurencyjnej na rynku zbytu przez zapłacenie wyższej stawki celnej. Również do ograniczeń k. n. u. należy zaliczyć nadużywanie ustawy ochronnej, ustawy, mającej za cel przez dodatkową uzupełniającą zapłatę cła nadanie towarom zagranicznym tej samej siły kupna, co mają towary krajowe (ustawodawstwo dumpingowe). Przez celową wykładnię tej ustawy stosuje się cła dodatkowe, a tern samem wzrasta siła zbytu towaru krajowego wobec zagranicznego. Do administracyjnych ograniczeń k. n. u. należy zaliczyć także uprzywilejowane stanowisko towarów krajowych w manipulacji portowej, a to: pierwszeństwo ładowania, przeładowania, wyładowania, clenia, pierwszeństwo przy przywozie, wywozie, przewozie statkami narodowemi, wzgl. państwo-wemi. Na oddzielne zaznaczenie odnośnie życiowych ograniczeń k. n. u. w towarowej wymianie międzynarodowej zasługuje rygorystyczne stosowanie przepisów ściśle administracyjnych, celnych, konsularnych, portowych, kolejowych, sanitarnych i przepisów opakowania.

Uogólniając ograniczenia k. n. u. możemy stwierdzić, że wynikają one 1) albo ze wzajemnych obowiązków państw sąsiadujących — jak towarowy obrót graniczny, 2) albo ze specjalnych zainteresowań danego państwa — jak klauzula bałtycka, ibe-

10

Encyklopedia nauk politycznych.