Magazyn6
6701

859

DEPOZYT — DEWALUACJA

Kod. Zob.). Również odmowa wierzyciela wydania pokwitowania upoważnia dłużnika do złożenia przedmiotu iwiadrzenia do depozytu sądowego.

Likwidatorzy spółki w wypadku posiadania sum pieniężnych uzyskanych z likwidacji, a przeznaczonych na spłatę długów jeszcze niewymagalnych lub spornych, winni sumy takie również złożyć do depozytu sądowego.

L. Makowski.

Dewaluacja.

Dewaluacją w ścisłem znaczeniu nazywamy reformę monetarną, polegającą na ustaleniu jednostki monetarnej o niższej zawartości kruszcu walutowego od dotychczasowej; dewaluacją w czerszem znaczeniu czyli deprecjacją — dopuszczenie do tego, by pieniądz krajowy wymieniał się na mniejszą ilość kruszcu lub pieniędzy obcych, niż to odpowiada parytetowi teoretycznemu (lub ustawowemu) zawartości kruszcu. Technicznie dewaluację przeprowadza się różnie: i) zatrzymuje się dawną jednostkę monetarną, zmniejszając w niej jedynie zawartość kruszcu waiutowego (Czechosłowacja r. 1925, 1933, Polska — r. 1927, Francja — r. 1928); 2) wprowadza się nową jednostkę monetarną, o określonej zawartości kruszcu, przyczem ustala się stosunek zamienny do pieniądza poprzednio obiegającego (Niem-cy — 1924, Austrja — 1924, Polska — 1924, Węgry — 1925, Belgja — 1926). Należy właściwie do reform dewaluacyjnych całkowite odrzucenie obiegającego pieniądza i wprowadzenie zupełnie nowej jednostki monetarnej (Rosja — 1922), jak również nieustalanie na stałe, po odstąpieniu od złota, zawartości kruszcu w jednostce monetarnej (Anglja — 1931. państwa bloku szterlingowego, Stany Zjednoczone — 1933, Francja i inne — 1936); niewątpliwie ma również miejsce dewaluacja, gdy przez dłuższy czas podwójny kurs waluty, oficjalny i nieoficjalny (kurs „czarnej giełdy¹*), pociąga tak wielkie zmiany w dziedzinie cen krajowych, że powrót do dawnego parytetu staje się niemożliwy.

Dewaluacja zmusza rząd i władze monetarne do rozwiązania całego szeregu zagadnień, pośrednio i bezpośrednio związanych z reformą monetarną tego rodzaju. Przedewszystkiem ważna jest kwestja ustalenia wysokości dewaluacji. Problem ten przedstawia wiele trudności, zwłaszcza po okresie inflacji. Jeśli stabilizuje się pieniądz krajowy na poziomie niższym od tego, jaki wynika z porównania poziomu cen krajowych z poziomem cen zagranicznych, wówczas przemysły eksportowe cieszą się względną pomvślnością, która znika, gdy etnj w kraju podniosą się do poziomu cen międzynarodowych; przemysły nieeksporto-we nie doznają poważniejszej zmiany. Gdy zaś dewaluację przeprowadza się na poziomie wyższym, wówczas przemysły eksportowe produkują zbyt drogo, powstające stąd trudności mogą nawet uniemożliwić tego rodzaju reformę monetarną. Wybranie poziomu dewaluacji po inflacji niewątpliwie jest jednem z trudniejszych zagadnień, gdyż chodzi o takie rozwiązanie tego problemu, aby wywoływać jak najmniejsze trudności, sankcjonować jedynie istniejący stan rzeczy w dziedzinie cen, kursów walut, ruchu towarów w obrocie międzj narodowym i t. d. Daje się to najlepiej osiągnąć, gdy dewaluację oficjalną poprzedza dłuższy okres trwająca stabilizacja faktyczna, w ciągu której pozwala się na wahania kursów waluty, w tym celu, aby ustalić taki jej poziom, który odpowiada stanowi względnej równowagi kraju i nie wprowadza dodatkowych zaburzeń po przeprowadzeniu stabilizacji oficjalnej (przykład: Polska, okres stabilizacji faktycznej r. 1926—1927, Francja r. 1926—1928).

Z dewaluacją wiąże się skomplikowana sprawa kontraktów i zobowiązań okresu przeddewaluacyjnego. Przy stosunkowo niewielkiej dewaluacji, poprzedzonej okresem dłuższej, łagodnej inflacji, najczęściej nie dokonywa się przerachowania kontraktów (Francja w r. 1928 — dewaluacja około 80% w stosunku do parytetu przedwojennego, Polska w r. 1927 — dewaluacja 41,9% w stosunku do r. 1924). Tego rodzaju rozwiązanie sprawy jest uzasadnione, gdy dewaluację wywołało duże zadłużenie wewnętrzne, względnie, gdy służy ona do przeprowadzenia oddłużenia pjoprzez spiodziewaną zwyżkę cen, wreszcie gdy ma na celu wrywołaike ożywienia. Gdy deprecjacja waluty jest znaczna (np. polska i niemiecka inflacja do r. 1924), wówczas naogół przerachowuje się długi, przyczem stosuje się odmienne zasady do długów prywatnych i publicznych. Pierwszą kate-gorję długów, cpierając się na wskaźnikach