Magazyn6
6501

857

DEPOZYT

dłowego me mogą być papiery premjowe, jako że nie mogą być uważane za rzeczy zamienne. Zawodowe jednak uprawianie operacyj przyjmowania papierów wartościowych na przechowanie, jako czynności bankowej, dozwolone jest jedynie przedsiębiorstwom bankowym, innym zaś przedsiębior stwom handlowym jedynie na podstawie osobnej koncesji Ministra Skarbu (art. 8 prawa bankowego). Na podstawie art. 545 Kodeksu Zobowiązań przedsiębiorstwa bankowe mogą przyjmować do depozytu nieprawidłowego wszystkie inne wartości, z wyjątkiem jak wyżej papierów wartościowych.

Zakaz bankowego depozytu nieprawidłowego względem papierów wartościowych oraz przepisy dotyczące podawania numerów sztuk w każdym wypadku, jak niżej, uniemożliwiają bankom w' Polsce prowadzenie depozytów zbiorowych dla papierów okaziciel skich nie podlegających losowaniu (premjowemu lub amortyzacyjnemu), uniemożliwiają operowanie kontami sztuk (rachunki bieżące depozytowe klientów dla papierów, bez podawania numerów) i rozliczenia międzybankowe papierami na rachunkach sztuk w obrocie bez operowania sztukami. To też w Polsce nie mamy centralnej instytucji rozrachunkowo-depozyto-wej dla papierów wartościowych, zaś cały obrót papierami jest ciężki i prymitywny, a co za tern idzie — drogi.

Na podstawie przepisów naszego prawa bankowego przyjęte przez przedsiębiorstwo bankowe papiery wartościowe do depozytu lub na zastaw winny być zapisane do specjalnych ksiąg z wyszczególnieniem ich wartości imiennej, numerów oraz innych znamion, odróżniających je od innych papierów tej samej nazwy.

Bez zgody ich właściciela zdeponowane w banku papiery nie mogą być oddane do depozytu innej osobie, depozytarjusz nie może wykonywać na ich podstawie prawa głosu, chyba że otrzymał na to osobne upoważnienie składającego, przyczem zezwolenie takie nie może być jeneralne, lecz musi być udzielone w formie pisemnej przy każ-dorazowem składaniu papierów.

Na przyjęte do depozytu lub na zastaw papiery przedsiębiorstwo bankowe obowiązane jest wydać pokwitowanie, w którem wyszczególnić należy nazwę i wartość imienną złożonych papierów oraz wszystkie inne znamiona, odróżniające te papiery od innych papierów tej samej nazwy. Podawanie tych samych danych obowiązuje bank, gdy papiery wchodzą choćby tylko do chwilowego depozytu w wyniku wykonania udzielonego przez klienta zlecenia kupna.

W mysi ogólnie obowiązujących przepisów Kodeksu Zobowiązań o przechowaniu (art. 523—537), instytucja bankowa obowiązana jest czuwać nad zachowaniem w stanie nie pogorszonym depozytu, jednocześnie zaś ma prawo do wynagrodzenia za przechowanie, chyba że zobowiązała się do przechowania bezpłatnego, co ją jednak nie zwalnia od obowiązku na wstępie wymienionego.

Deponent ma prawo żądać od banku zwrotu depozytu w każdej chwili ^chociażby początkowo oznaczono dłuższy czas przechowania). Bankowi przysługuje prawo zatrzymania, jeżeli istnieje na depozycie zastaw, t. j. jeżeli depozyt jest obciążony niespłaconą pożyczką w banku oraz gdy deponent nie uregulował należności banku z tytułu wynagrodzenia za przechowanie. Również w innych wypadkach bankowi przysługuje prawo zatrzymania, jeżeli następuje jednoczesne rozwiązanie pewnej umowy, w myśl której strony obowiązane były do wzajemnych świadczeń, a deponent przypadającego nań świadczenia na rzecz banku nie uskutecznił.

Prawo zatrzymania obowiązuje oczywiście również w obrotach depozytowych międzybankowych, dla uniknięcia więc niebezpieczeństwa ewentualnego zatrzymania papierów klientowskich jednego banku, znajdujących się chwilowo czy też na stałe w przechowaniu innego banku (np. w celu dokonania prawa dokupu lub z powodu notowania danego papieru na giełdzie w siedzibie drugiego banku) papiery takie winny być wyraźnie deklarowane przez bank deponujący, jako własność obca (klienteli).

Operacje depozytowe banków i innych przedsiębiorstw i instytucyj, trudniących się czynnościami bankowemi, zaliczamy do operacyj komisowych, czyli zleconych.

Mówimy o depozytach otwartych i zamkniętych. Otwarty depozyt ma miejsce wówczas, gdy przyjęte przez bank na przechowanie wartości są jawne, w stanie nie zamkniętym, tak że depozytarjusz jest w stanie określić dokładnie przedmiot depozytu, zaksięgować go i wydać takież dokładne pokwitowanie. Depozyty zamknięte — to np. zamknięte kasetki, zaplombowane