Magazyn6
6801

860

DEWALUACJA — DEWIZOWE OGRANICZENIA

cen czy na kursie waluty, przerachowuje się tak, by wierzyciel możliwie poniósł jak najmniejsze straty, a dłużnik mógł podołać ciężarom. Poszczególne długi traktuje się indywidualnie, albo też ustala się jednakowe zasady dla wszystkich wierzytelności. Długi publiczne przerachowuje się tak, by jak najmniej zwiększać zadłużenie państwa. Naogól jednak wierzyciel traci na dewaluacji, jeśli nawet stosuje się przerachowa-nie, które ma za zadanie raczej dać pewną moralną satysfakcję wierzycielom, niż rzeczywiście wprowadzić sprawiedliwość do stosunków między dłużnikiem a wierzycielem.

Dewaluacja, jako narzędzie polityki monetarnej (oddłużenie przez zwyżkę cen, wywołanie ożywienia, czy też usunięcie trudności gospodarczych innego rodzaju, np. tezauryzacji, obawy przed dewaluacją i t. p.), jest zagadnieniem całkowicie różi-nem od dewaluacji, przeprowadzonej po okresie inflacji. Ocenę celowości tego rodzaju polityki monetarnej można dokonać tylko na podstawie dokładnego zbadania konkretnej sytuacji. Zależnie zaś od celów, postawionych takiej polityce monetarnej, należy rozwiązać na drodze ustawodawczej problemy, wynikające z przeprowadzenia dewaluacji.

Józef Świdrowski.

Dewizowe ograniczenia.

i Definicja. 2. Stan ograniczeń dewizowych. 3. Ograniczenia dewizowe w Polsce

1. Delinicja. Przez dewizowe ograniczenia należy rozumieć regulowanie przy pomocy środków administracyjnych odpływu i przypływu dewiz i złota, w celu utrzymania parytetowego kursu waluty krajowej. Do ograniczeń dewizowych doprowadziły w Ostatnich latach stosunki polityczno-gospodarcze, między innerni: 1) wielkie ilości lotnych kapitałów, 2) spekulacje walutowe i ataki na poszczególne waluty, 3) zmienność obrotów handlowych w stosunkowo krótkim czasie, na skutek działania przyczyn pozagospodarczych (wojny celne, sankcyjne ograniczenia importu i eksportu), 4) niedostateczność i zły rozdział złota na świecie. Ograniczeniom dewizowym można uczynić następujące zarzuty: 1) podnoszą kursy walut zagranicznych, 2) od-działywują hamująco na handel międzynarodowy, 3) prowadzą do znacznego ograniczenia wymiany usług, 4) jx>wodują nagromadzenie należności zagranicznych, których transfer jest zawieszony, 5J powodują zniekształcenie cen i obrotów handlowych, 6) ostatecznie okazują się nieskuteczne.

Ograniczenia dewizowe mogą mieć bezpośrednio na celu: 1) hamowanie odfdywu kapitałów: stosuje się w tym wypadku głównie następujące środki: a) ograniczenie zakupu i sprzedaży walut zagranicznych, b) ograniczenie importu względnie eksportu jx>życzek zagranicznych, c) ograniczenie eksportu złota; 2) zapobieganie spekulacji dewizowej. Osiąga się to przez a) ograniczenie dokonywania operacyj gotówkowych i terminowych walutami obcemi i pieniądzem krajowym na rachunek cudzoziemców, przebywających w kraju lub zagranicą, b) ograniczenie udzielania kredytów w walucie krajowej obywatelom państw obcych; 3) ograniczenie posiadania walut zagranicznych, które znajduje swój wyraz w zmuszaniu obywateli kraju do oddawania walut zagranicznych, uzyskanych z eksportu, oraz w przekazywaniu sum, ulokowanych na rachunkach zagranicznych; 4) ograniczenia płatności długów zagranicznych; osiąga się to przez: a) mo-ratorjum transferowe, przy nieograniczonem używaniu sum przez wierzycieli wewnątrz kraju, b) zablokowanie sum, należnych wierzycielom zagranicznym i ograniczenie dyspozycji do używania ich na sjiecjalne typy inwestycyj albo specjalne rodzaje eksportu („eksport dodatkowy"), c) kompletne zablokowanie sum, płatnych w walucie krajowej, d) przymusowe używanie sum na zablokowanych rachunkach na pewne cele, 5) zapobieganie importowi towarów,osiągane (obok zakazów importu i systemu zezwoleń na przywóz) przez ustalanie kwot przy przyznawaniu dewiz. Rozmaite te cele i środki łączą się zwykle i kombinują ze sobą. Równocześnie najczęściej następuje zmuszanie do dokonywania tranzakcyj w walutach zagranicznych po kursie określonym administracyjnie. W wypadku przydziału dewiz przez centralę dewizową wylania się zagadnienie kursu: w wielu wypadkach stosuje się zarówno dla importerów, jako też dla eksporterów kursy, odbiegające od parytetu, aby forsować eksport kosztem importu.

Pewnem uzupełnieniem, a zarazem złagodzeniem ograniczeń dewizowych w dziedzinie obrotu towarów jest rozrachunek wa-