94296401

548 s. KoZNIEWSKI

tarczyczne znajdują się w najbliższem sąsiedztwie tarczycy, albo nawet w bezpośredniem połączeniu z nią, wskutek tego wycięcie tarczycy (tyreoidektomiaj pociąga za sobą usunięcie, względnie zniszczenie wszystkich gruczołów przytarczycznych. U zwierząt roślinożernych jedna para gruczołów przytarczycznych znajduje się w pewnej odległości od tarczycy (u kóz i baranów n. p. dolna para gruczołków zagłębiona jest, względnie pogrążona, w grasicę) i przy zwykłem wyłuszezeniu tarczycy pozostaje nietkniętą. Okazało się, że jeżeli u zwierząt roślinożernych poprowadzi się operacyę tak, aby prócz tarczycy wyciąć także owe dwa oddzielnie leżące gruczoły przytarczyczne, wtedy i u tych zwierząt rozwija się tężyczka, prowadząca rychło do zgonu. Z drugiej zaś strony, jeżeli się u zwierząt mięsożernych wycinanie tarczycy uskuteczni z ta-kicmi ostrożnościami, ażeby gruczoły przytarczyczne zostały in situ, wtedy zwierzęta te nie dostają tężyczki, a natomiast rozwija się u nich charłactwo. Dane G1 e y a zostały potwierdzone i uzupełnione przez wielu innych badaczy i w ten sposób został ustalony fakt zależności objawów tężyczkowych od braku gruczołów przytarczycznych. Jeżeli gruczoły przytarczyczne ulegają wycięciu lub zniszczeniu, w organizmie nagromadzają się pewne toksyny, które w normalnym ustroju są bądź neutralizowane, bądź rozkładane przez wydzielinę gruczołów przytarczycznych; toksyny te zatruwają organizm i wywołują ostre objawy nerwowe, których całokształt składa się na t. zw. tężyczkę. Ze u zwierząt chorych na tęźyczkę krążą w ustroju pewne substanćye trujące, których nie zawiera krew zwierząt prawidłowych, stwierdzały dawne doświadczenia Colzićgo, Rogowicza i innych. Dane te w nowszych czasarh po* parte zostały rozległemi badaniami, mającemi także na celu bliższe poznanie tych trujących substancyj, określanych mianem jadu tę-życzkowego. Otrzymane rezultaty kierują naszą uwagą bądź na amoniak, bądź na zasady aminowe n. p. (3 imidozalyt — etyloamin, będące produktami rozszczepienia, względnie rozkładu ciał białkowych.

Z wynikami eksperymentów na zwierzętach, które stwierdziły łączność objawów tężyczkowych z usuwaniem gruczołów przytarczycznych, zgodne są dane chirurgów. Jak zauważyliśmy w ustępie o tarczycy, obraz chorobowy u chorych operowanych na wole przeważnie polegał na charłactwie, i objawy tężyczkowe wcale nie występowały. W niektórych jednak przypadkach (Klinika Bill-rotha w Wiedniu) objawem szczególnie groźnym, często występu-