Magazyn6V201

558

HANDEL

ski, 0	tern świadczy	następujące zesta-
wienie:
Wartość wywozu		Wartość przywozu
z Polski morzem przez		doPolski morzem przez
porty Gdańsk i Gdynię		porty Gdańsk i Gdynię
^w %%	wartości	w %%	w artości
całego	wywozu	całego	prz yw ozu
		d 0	Polski
Rok		Rok
1925	18,9	1925	22,8
1926	28,5	1926	23,8
1927	26,9	1927	25.1
1928	24,2	1928	27.4
1929	27.3	1929	27,6
193°	32,8	1930	26,5
1931	40.3	1931	25.1
1932	47.0	1932	36,0
1933	54.5	1933	50.8
1934	6i.3	1934	59,8
1935	62,6	1935	62.5

toczone w nich iiczby, jest rezultatem ewolucji, postępującej w niezmiennym kierunku od lat kilkunastu. Ewolucja, o której właśnie mówimy, jest bodaj najbardziej zna-miennem zdarzeniem w dziedzinie zagranicznych stosunków gospodarczych Polski. Tern zdarzeniem jest zmiana kierunku obrotów handlowych Polski z zagranicą.

Zmniejszają się w okresie ostatnich kilkunastu lat z roku na rok rozmiary h. z bezpośrednimi sąsiadami Polski, wzrastają zaś obroty z państwami zachodniej Europy. Te zmiany dotyczą przedewszystkiem zachodniego sąsiada Polski: Niemiec. Z największym terytorjalnie wschodnim sąsiadem Polski, Rosją Sowiecką, dokąd kierowała się przed wojną ekspansja przemysłu części dzisiejszego obszaru Polski, powojenne stosunki handlowe nie znalazły jak dotąd warunków sprzyjających znaczniejszemu rozwojowi, choć stwierdzić tu trzeba zwyżkową tendencję obrotów. Z sąsiednią Litwą, ze względów politycznych, obroty handlowe stoją na martwym punkcie. Wymiana z sąsiadującemi państwami bałtyckiemi Łotwą, Estonją, niewielkiemi terytorjalnie, nie ma znaczniejszego wpływu na podkreślenie zmian w ogólnym kierunku wymiany zewnętrznej Polski. Obroty z Rumunją utrzymują się na mniej więcej równym poziomie przynajmniej w ostatnich latach, z Czechosłowacją zaś, drugim obok Niemiec zachodnim sąsiadem Polski, wymiana handlowa wykazuje tendencję zwyżkową w stosunku do ogólnych obrotów zagranicznych Polski. W ten sposób zmiana kierunku h., wyrażająca się w zmniejszeniu obrotów z sąsiadującemi z Polską krajami, dotyczy właściwie tylko Niemiec i odbywa się kosztem obrotów handlowych z Rzeszą Niemiecką.

Nie tak dawno, bo jeszcze w 1923 roku, udział Niemiec w przywozie do Polski wynosił 43,6% wartości całego przywozu polskiego, a udział wywozu Polski do Niemiec wynosił 50,6% całego eksportu Polski. Z każdym jednak następnym rokiem, w szczególności jednak od 1926 roku, w którym rozpoczęta została dziesięcioletnia wojna celna polsko-niemiecka, udział ten spada. Oznacza to tern większe kurczenie obrotów z Rzeszą Niemiecką, iż wskutek kryzysu gospodarczego ogólne obroty w h. zagranicznym Polski spadają o kilkadziesiąt procent. Obecnie, jak widzieliśmy, obroty z Niemcami wynoszą zaledwie kilkanaście procent i Niemcy stoją na pierwszem miejscu jeszcze tylko w imporcie Polski, w wywozie Polski musiały natomiast ustąpić już pierwszego miejsca Anglji. To zmniejszenie obrotów z Niemcami, uważane w Polsce za równoznaczne z uniezależnieniem się gospodarczem, stanowi bodaj najbardziej charakterystyczne podkreślenie i zabarwienie zasadniczej cechy zmiany kierunku obrotów w polskim h. zagranicznym. Ewolucję obrotów handlowych Polski znamionuje ponadto ich stale postępujący wzrost z państwami zachodu Europy: Francją, Holan-dją, Belgją, Anglją, Włochami i Danją.

Zmianę kierunku h. zagranicznego Polski oznacza nietylko tak wybitne zmniejszanie obrotów z Niemcami, a wzrost obrotów z państwami dopiero co wymienionemi Europy zachodniej. Zmiana ujawnia się bowiem w szczególnie dobitnej mierze także w fakcie coraz większej masy towarów i wartości, przywożonych do Polski oraz wywożonych z Polski nie drogą lądową, ale morską, przez porty polskiego obszaru celnego Gdynię i Gdańsk. Dawniej, w czasach poprzedzających wielką wojnę, h. zagraniczny ziem, stanowiących obecnie Państwo Polskie, posuwał się bardziej w kierunku między wschodem a zachodem, jakby można powiedzieć patrząc na mapę, po linji poziomej i posługiwał się prawie wyłącznie drogami lądowemi; obecnie wymiana zewnętrzna Polski w znacznie przeważającej części posuwa się w kierunku pionowym z północy na południe i naodwrót i posługuje się w coraz większej mierze drogą morską. Że zmiana ta, to nietylko tendencja, lecz radykalny zwrot w wymianie zagranicznej Pol-