Magazyn6
0901

105

KATOLICYZM — KAUCZUK

mną stroną ich działalności było zahamowanie pracy apostolskiej, utożsamienie Kościoła z partją, bezsilność i obronna postawa wobec kompromisów życia parlamentarnego. To też Pius XI począł organizować świeckich w Akcji Katolickiej o celach apostolskich i społecznych, przesuwając punkt ciężkości z partji katolickich na apostolstwo. Katolicyzm prawicowy (Francja) zajmował stanowisko nieprzejednane wobec parlamentaryzmu. Reprezentowali go monarchiści (de la Tour du Pin), później nacjonaliści katoliccy. Kierunek ten odznaczał się wielką siłą ekspansji, ale zaniedbywał przeważnie apostolat na rzecz akcji politycznej.

6.    Nowy ideał historyczny. Próbę stworzenia nowego ideału historycznego podjął Jacąues Maritain („Du regime temporel et de la liberte", 1933). Zdaniem jego wobec rozproszenia k. po całym świecie, konieczności misji w krajach niekatolickich, apostolatu w Europie i Ameryce należy stworzyć nowy ideał historyczny chrześcijaństwa. Przez wpływ intelektualny i moralny żywych ognisk k., a nie przez użycie siły należy realizować nowy porządek. Nowe państwo nie powinno być sakralnem, nie musi posiadać jedności wyznaniowej. Ograniczyć się należy do minimalnej jedności moralnej, wspólności etyki, opartej na k. a narzuconej przez państwo. Również ustrój społeczny wyrastałby z zasad katolicyzmu. Państwo to szanowałoby osobowość człowieka i nie miałoby charakteru totalnego. Nie byłoby też ono jednoznaczne z rządami katolików, ale wyrastałoby ono z ducha katolickiego, choć w sensie innym, niż w średniowieczu. Poglądy Maritaina są bliższe od innych zasadom ewangelji, ale nie posiadają aprobaty oficjalnej.

7.    Tendencje rozwojowe katolicyzmu. Tendencje te wyznaczone są przez dążenia Akcji Katolickiej. Zadaniem jej jest apostolstwo świeckich, szerzenie społecznych haseł k., rozwój chrześcijańskiej sztuki (także i na Dalekim Wschodzie), literatury i filozofji. Na stosunki polityczne ma ona wpływać tylko pośrednio, przez oddziaływanie jednostek. Akcja Katolicka nie wyklucza jednak tworzenia politycznej partji katolickiej, ale oczywiście poza jej organizacyj-nemi ramami. Sama Akcja Katolicka nie dąży do objęcia władzy jako grupa społeczna, a do oddziaływania intelektualnego i moralnego na społeczeństwo. Renesans myśli katolickiej i sztuki oraz aktywności społecznej daje katolikom oręż tak potężny, że może on w pewnych krajach wystarczyć do duchowego kierownictwa życiem. Wyrazem takiego przeświadczenia o potędze ducha k. jest m. in. współdziałanie katolików z niekatolikami, zalecane przez Piusa XI, w dziedzinie obrony kultury, utrzymywanie stosunków dyplomatycznych z krajami, które zwalczają u siebie Ko ściół. Tendencje te wskazują, że Kościół pojmuje dziś inaczej metody realizacji swej doktryny, niż w średniowieczu.

Literatura: Maritain Jacguea: Du rśgitne temporel et de la liberii. Parts 1933. — Tenie; O nową cywilizację chrzęści-jańską. „Prąd". 1935. — Szymański Antoni: Zagadnienia społeczne. Lublin 1938. — Tenie: Polityka społeczna. Lublin 1926. — De la Tour du Pin la Choree.* Vers tm ordre social chrśtien, Parts 1929. — Tenie: Aphortsme* de politigue sociale. Parts 1930.

Karol Górski.

Kauczuk.

X. Pochodzenie i właściwości kauczuku. 2. Produkcja i zbyt. 3. Ceny. 4 Kauczuk syntetyczny 3. Gutaperka i balata.

1. Pochodzenie i właściwości kauczuku.

Nazwa k., związku węgla i wodoru (C₁₀ H_1B) pochodzi od indjańskiego caa — drzewo i ochu — płakać, ciec. Substancja ta wystę puje w soku mlecznym (latex) wielu roślin należących głównie do rodzin Euphorbic-ceae, Apocynaceae i Moraceae, stanowiąc główny jego składnik. Ilość k. w soku mlecznym różnych roślin jest rozmaita, przyczem zależy nietylko od gatunku danej rośliny, ale i od warunków klimatycznych w jakich ona wegetuje. Większość, w tern wszystkie wyso-kowartościowe gatunki roślin kauczukowych, pochodzi z krajów położonych w klimacie tropikalnym, o małych amplitudach ter micznych i obfitych opadach, i w tej to strefie lokalizuje się współczesna produkcja tego surowca.

Z licznych odmian roślin kauczukowych największe znaczenie zarówno z uwagi na ilość jak i jakość zawartego w latexie k. posiada Hevea brasiliensis, drzewo pochodzące z puszczy nadamazońskiej. Ono też stanowi obecnie podstawę światowej produkcji tego surowca. Z innych odmian kauczukowych na uwagę zasługują: Mani-hot glazovii, Caucho blanco, Partenium argentatum, rośliny Ameryki tropikalne¹.