Magazyn6
9201

188

KODY — KODYFIKACJA W PRAWIE MIĘDZYNARODOWEM

i pod każdą dwucyfrową liczbę podstawiamy jedną spółgłoskę i jedną samogłoskę, wskazaną przez kondenzer, np. 28 — ho, z otrzymanych liter tworzymy potem jednostkę taryfową t. j. po 5 liter, np. hogog. I telegram zapomocą kondenzera przyjmie wygląd (formę):

hogog ofuku fovac e.

Litera „e“ liczy się też jako jednostka taksowa. Z powyższego przykładu widzimy, że bez umówionego kondenzera nie odczyta się depeszy.

Sposób odczytania telegramu kodowego: słowa łączy się w jeden wyraz, potem dzieli się po dwie litery od strony lewej do prawej i wyszukuje się w tabeli kondenzera odpowiednie liczby. Tak otrzymaną liczbę dzieli się po 5 cyfr od strony lewej do prawej, a wkońcu w k. Rudolfa Mosse odszukuje się odpowiednie zdania (frazy, zwroty), znajdujące się pod wskazaną cyfrą. O ile nie używa się kondenzera, to telegrafowane słowo kodowe odszukuje się w kodzie Rudolfa Mosse, gdzie obok mamy żądane zdanie. (Ten drugi sposób jest szybszy, lecz treść telegramu nie jest tajna).

Wspomniano powyżej, że tajność telegramu uzyskuje się przez umowne przesunięcie pozycji. A więc powyższy telegram nie-przesunięty opiewa: „kozsi myamy guryu“, telegram zaś przesunięty (tajny) wyglądać będzie: I-szy wyraz kozsi o 8 pozycyj niżej — kraig 28240, 2-gi wyraz myamy o 9 pozycyj wyżej — muzoo 31925, 3-ci wyraz guryu 010 pozycyj niżej — gusyk 18766, razem

kraig muzoo gusyk.

Poniżej podajemy przykład tajności telegramu kodowego (przez podstawienie liter umówionych).

Depeszę, przeprowadziwszy przez kondenzer, czynimy jeszcze bardziej tajną. Przyjmując więc podstawienie liter według tabeli:

zamiast    abcdefghp ......

umowne litery fdtzuvbnw......

otrzymamy przykład:

„Gotowe do odejścia" (treść telegramu). (Fertig zum Abgehen) słowo kodowe—acfap według tabeli jak wyżej: ftvfw.

Oprócz powyższych mamy jeszcze cały szereg bardziej skomplikowanych sposobów zwiększania tajności.

7. Rodzaje kodów. K. dzieli się ze względu na ich użyteczność na: 1) k. publiczne z podziałem dalszym na: branżowe i ogólne, 2) k. prywatne, używane indywidualnie przez przedsiębiorstwa (firmy) za wzajemną umową.

Różnica między k. ogólnym a branżowym polega na tern, że branżowy zawiera zdania (frazy, zwroty) odnoszące się tylko do danej branży, np. k. techniczny, metalurgiczny i t. p., zaś ogólny k. zawiera zdania ze wszystkich dziedzin.

Bardzo przystępny dla wszystkich, bez różnicy branży, a więc ogólny jest k Rudolfa Mosse z Berlina. Zawiera on 109 880 słów pięcioliterowych, a także część trzyliterową i kondenzer. K. ten służy kupiectwu, giełdzie, prasie, sportowi, technice. Przetłumaczony jest na język hiszpański i angielski.

Znamy jeszcze najstarszy kod t. zw. „Te-legrafenschliissel", wydany przez wydawnictwo Stand und Hundius w Berlinie. Nie posiada on liczb, ma tylko słowa kodowe. Wystarcza na obrót krajowy. Dalej „ABC-Code“ z 100 564 słowami, nowe wydanie tego kodu ma już pięciol i terowe słowa kodowe. „ABC-Code" jest obecnie najwięcej używany. Angielskie k. są 8, 9 i io-literowe. Anglja i Stany Zjednoczone używają k.: „Lieber’s Codę", „Vollers Twelve Figurę System", „Western Union Codę", „Bentley Complete Phrase Codę". We Francji między innemi używa się k. „Emi Dalage Bre-viators“. Do typowych prywatnych k. zalicza się „Berberr Codę" z 214000 słów. Z uwagi na różnorodność k. zastosowanie rodzaju k. musi być przedtem z kontrahentami umówione, poza tern firmy na swoich pismach podają nazwę k., a także w telegramie zaznacza się rodzaj k., np. RMC („Rudolf Mosse Codę").

Polskiego k. dotychczas nie posiadamy, a polskie kupiectwo używa przeważnie k. niemieckich (import używa „ABC Codę"). Rozwój handlu polskiego wysuwa konieczność jaknajszybszego wydania k. polskiego.

Zuzanna Bromowlcz-Szklarzewiczowa.

Kodyfikacja w prawie między-narodowem.

1. Uwagi wstępne. 2. Projekty prywatne. 3. Projekty stowarzyszeń prywatnych. 4. Kodyfikacje narodowe. 5. Kodyfikacje międzynarodowe. 6 Działalność kodyfikacyjna Ligi Narodów. 7. Widoki na przyszłość.

1. Uwagi wstępne. Każdy system prawny, po osiągnięciu pewnego stopnia rozwoju,