Magazyn65301

349

KONKORDAT

(Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 359) o chowaniu zmarłych i stwierdzaniu przyczyny zgonu, stwierdzając w art. VI ust. 2, że przyznane gminom uprawnienia do zakładania, rozszerzania i zamykania cmentarzy, jakoteż ich utrzymania i zarządzania niemi przysługują również uznanym przez Państwo związkom religijnym, odnośnie do Kościoła rzymsko-katolickiego powołuje się wyraźnie na powyższy przepis art. XVII, a w art. VII ust. 2 stanowi, że prawo zamykania cmentarzy wyznaniowych ze względów użyteczności publicznej przysługuje Ministerstwu Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministerstwem W. R. i O. P. z zastrzeżeniem stosowania do cmentarzy rzymsko-katolickich postanowień art. VI i XIV, zdanie pierwsze k.

Artykuł XVIII stanowi, że duchowni i wierni wszelkich obrządków, gdy się znajdą poza granicami swej djecezji, podlegają ordynarjuszowi miejscowemu według przepisów prawa kanonicznego.

Artykuł XIX stanowi wraz z ograniczeniem prawa Stolicy Apostolskiej przy obsadzaniu stanowisk biskupów w myśl art. XI, dalszy wyjątek od wyrażonej w art. I zasady swobodnego administrowania spraw Kościoła, gdy przez ingerencję czynnika świeckiego w sprawy personalne duchowieństwa ogranicza biskupów w nadawaniu beneficjów proboszczowskich duchownym obcym, lub nieprzychylnie dla Państwa usposobionym.

Szczegółowe przepisy dla wykonania tego artykułu zawiera rozporządzenie Ministra W. R. i O. P. w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych z dn. 5. IX. 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 98, poz. 696) w sprawie obsadzania beneficjów proboszczowskich. Rozporządzenie to wyjaśnia, że za instytuty teologiczne w rozumieniu 2 ust. art. XIX k. uważać należy seminarja duchowne w djecezjach, oraz wydziały teologiczne katolickie przy uniwersytetach, a za instytuty papieskie te zakłady wychowawcze i naukowe dla kształcenia kapłanów, którym statuty zostały nadane przez Stolicę Apostolską. Przed dokonaniem nominacji na beneficja proboszczowskie ordynarjusz zapytuje Ministra W. R. i O. P. za pośrednictwem wojewody, czy nie stoi temu na przeszkodzie którykolwiek z powodów, wymienionych w 2 ust. art. XIX; w razie jeśliby zachodziła przeszkoda tam przewidziana, minister przedstawia władzy kościelnej w terminie 30 dni, również za pośrednictwem wojewody, uzasadnione zarzuty, a na skutek takiego sprzeciwu nominacja nie może nastąpić.

Artykuł XX najbardziej wraz z poprzednim doniosły pod względem politycznym, ustala procedurę, przewidzianą dla usuwania tych duchownych, których działalność jest sprzeczna z bezpieczeństwem Państwa. Gdy taka działalność duchownego zostanie ujawniona i określona w formie zarzutów przez władze państwowe, Minister W. R. i O. P. przedstawia te zarzuty ordynarjuszowi, przełożonemu obwinionego duchownego, który ma w porozumieniu z ministrem w ciągu trzech miesięcy powziąć odpowiednie zarządzenia, t. j. kościelne środki karne, odpowiadające swym stopniem — stopniowi winy duchownego. W razie różnicy zapatrywań między ordynarjuszem i ministrem w ocenie winy lub jej stopnia, przewidziane jest powołanie komisji mieszanej dla powzięcia ostatecznych postanowień.

W wykonaniu tego artykułu i dla umożliwienia Rządowi powzięcia wiadomości o nielojalnem zachowaniu się duchownych, wydany został Okólnik Ministra Sprawiedliwości z dn. 28. VIII. 1925 r. Nr. 1084/I (Dz. Urzęd. Min. Sprawiedliwości z dn. 1. IX. 1925 r. Nr. 17) w sprawie zawiadamiania wojewodów i ordynarjuszy o przestępstwach popełnianych przez duchownych i zakonników.

Artykuł XXI o charakterze tymczasowym, utrzymuje narazie do nowego układu, instytucję prawa patronatu, do której likwidacji dąży tak Kościół, nie dopuszczając do tworzenia nowych, jak i patronowie, odczuwający ciężary z prawa patronatu wynikające zbyt dotkliwie w stosunku do praw z nim związanych. Wyrazem tych tenden-cyj są rezolucje sejmu za zniesieniem prawa patronatu. Artykuł ten normuje szczegółowo obowiązujący obecnie sposób wykonywania prawa prezenty na stanowiska duchowne.

Artykuł XXII ustala tryb postępowania władz wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych osób duchownych, stanowiąc o zawiadamianiu ordynarjusza o każdym wypadku popełnienia przestępstwa przez duchownych i zakonników, o przekazywaniu do wglądu ordynarjuszowi aktów sądowych,

0    traktowaniu duchownych przez władze cywilne w razie pozbawienia ich wolności

1    sposobie odbywania kary w więzieniach