Magazyn67001

266

KOMUNIKACJA

kach handlowych morskich (Dz. U. R. P. Nr. 47, poz. 285), zmieniona częściowo rozporządzeniem Prezydenta Rzplitej z dn. 28 maja 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 29, poz. 269), postanawia, iż statkami handlowemi morskiemi są statki, uprawiające żeglugę morską w celu zarobkowania i stanowiące własność państwa, obywateli polskich oraz osób prawnych, które posiadają siedzibę na obszarze Rzeczypospolitej i w których: a) wszystkie udziały lub akcje są imienne; b) udział obcokrajowców w kapitale zakładowym nie przewyższa 40%; c) do każdej z władz: kierowniczej, nadzorczej i kontrolującej obcokrajowcy nie wchodzą w stosunku przewyższającym ich udział w kapitale zakładowym, a w spółkach akcyjnych komandytowych nie są nadto osobiście odpowiedzialni; d) główny kierownik (dyrektor, zarządzający) jest obywatelem polskim. Polskim statkom handlowym służą oprócz uprawnień, przewidzianych w innych ustawach: 1) wyłączne prawo do uprawiania żeglugi nadbrzeżnej (kabotażu) na polskich wodach teryto-rjalnych; 2) nietykalność wobec statków obcych na pełnem morzu oraz prawa, wypływające z eksterytorjalności na wodach i w portach obcokrajowych w granicach traktatów, konwencyj i zwyczajów międzynarodowych; 3) prawo do korzystania z ochrony polskich władz morskich wojskowych na pełnem morzu oraz polskich urzędów dyplomatycznych i konsularnych zagranicą; 4) w czasie wojny prawa, wypływające z neutralności, w razie ogłoszenia jej przez rząd Rzeczypospolitej; 5) prawo do pomocy ekonomicznej państwa w myśl ustaw specjalnie w tym celu wydanych.

Polskie statki handlowe morskie obowiązane są do: 1) podnoszenia na rufie wyłącznie polskiej handlowej bandery morskiej; 2) utrzymywania na statkach załogi polskiej oraz używania przy prowadzeniu ksiąg okrętowych i kierownictwie statku języka polskiego. W celu stwierdzenia praw, służących polskim statkom handlowym morskim, statki te (z wyjątkiem statków o pojemności poniżej 5° ^mS brutto) winny być wpisane do rejestru. Rejestr statków handlowych jest publiczny i dostępny do przeglądania przez osoby zainteresowane. Po wciągnięciu do rejestru właściciel statku otrzymuje dokument rejestracyjny w postaci certyfikatu okrętowego, który wraz z uwierzytelnionym wyciągiem z rejestru winien stale znajdować się na statku.

Ze względu na doniosłe ekonomiczne i polityczne znaczenie rozwoju żeglugi morskiej i marynarki handlowej morskiej Państwo Polskie dąży stale do pobudzenia inicjatywy prywatnej, przyznając przedsiębiorstwom budowy statków pewne przywileje i ułatwienia (por. ustawa z dn. 8 października 1921 r. Dz. U. R. P. Nr. 84, poz. 594, ustawa z dn. 25 listopada 1925 r. Dz. U. R. P. Nr. 125, poz. 891, ustawa z dn. 16 lutego 1927 r. Dz. U. R. P. Nr. 27, poz. 206). Istniejące do roku 1932 przedsiębiorstwo państwowe „Żegluga Polska" zamienione zostało ustawą z dn. 17 marca 1932 r. na spółkę akcyjną (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 339).

6. Prawo żeglugi powietrznej. Prawo żeglugi powietrznej (prawo lotnicze) łączy się w każdem państwie z zagadnieniem eksploatacji lotnictwa komunikacyjnego. Zagadnienie to należy do poważnych zadań natury organizacyjno-administracyjnej. Wchodzą tu w grę dwie ważne kwestje, wymagające rozwiązania i pogodzenia: 1) organizacja obrony państwa (przygotowanie podstaw do lotnictwa wojskowego na wypadek działań wojennych, stworzenie zapasu mobilizacyjnego oraz wyćwiczenie latającego personelu i personelu technicznego), 2) zagadnienia ekonomiczne (popieranie rodzimego przemysłu lotniczego, zwiększenie szybkości k. w kraju, szybkie połączenie z zagranicą i połączone z tern podniesienie życia ekonomicznego w państwie). Prawo lotnicze w Polsce zostało unormowane zmienionem kilkakrotnie rozporządzeniem Prezydenta Rzplitej z dn. 14 marca 1928 r. (tekst jednolity: Dz. U. R. P. Nr. 69, poz. 437 z 1935 r.). Rozporządzenie to zastrzega Państwu Polskiemu:

a)    prawo suwerenności nad przestrzenią powietrzną w granicach całego państwa z włączeniem wód terytorjalnych oraz

b)    przeprowadza zasadę wyłączności prawa żeglugi powietrznej w Polsce w tem znaczeniu, iż przyznaje zasadniczo tylko polskim statkom powietrznym wolność żeglugi w przestrzeni powietrznej nad obszarem państwa, natomiast obce statki powietrzne dopuszcza do przelotu do Polski i przelotu przez Polskę tylko w granicach umów międzynarodowych lub na podstawie