Magazyn69101

387

KORPORACJONIZM

ksan.i zagadnień, a mianowicie z jednej strony z kwestjami polityczno-prawnemi, z drugiej społeczno-ekonomicznemi.

Przechodzimy do omówienia roli państwa. Forma rządu jest właściwie dla istnienia ustroju korporatywnego obojętna i żadnego np. powiązania faszyzmu z k. robić nie można. W każdym razie zadaniem państwa jest obrona interesu ogólnego i dlatego musi ono być dość silne, aby stanąć ponad grupami i nie ulec potężnemu wpływowi jakiegoś zrzeszenia lub związku. Dalej ponieważ k. nie wyobraża sobie społeczeństwa jako jednolitej masy, więc reprezentacja polityczna wybrana na podstawie pięcioprzymiotnikowego prawa wyborczego nie reprezentuje w sposób zgodny z rzeczywistością interesów ogółu. Rzeczą słuszną będzie więc współudział grup zawodowych przy ustalaniu składu parlamentu. Formy reprezentacji politycznej mogą być różne i trudno przewidzieć, jak się rzeczy ułożą w poszczególnym wypadku. W każdym razie reprezentacja społeczeństwa swobodnie wybierana istnieć musi i w jakiś sposób musi wyłaniać się elita rządząca, bez czego ustrój społeczny skostniałby, zdegenerował się i zmienił w bezduszną tyranję. W słowo „dobro powszechne" trzeba wlać realną treść, inaczej bowiem łatwo mogłoby ono stać się pokrywką interesów panującej grupy społecznej. K. wywiera więc poważny wpływ na ustrój polityczny kraju i jest potężną podnietą do przebudowy całego systemu prawnego. Zwłaszcza zmienia się i rozbudowuje prawo publiczne. Władza ustawodawcza, która w ustroju demokra-tyczno-parlamentarnym była skupiona w rękach izb ustawodawczych, ulega pewnej decentralizacji. Czasami rząd ma większą swobodę w wydawaniu dekretów, czasem przed uchwaleniem pewnych ustaw trzeba obowiązkowo zasięgnąć opinji ugrupowań zawodowych, czasem tym ostatnim przysługuje prawo inicjatywy ustawodawczej, wreszcie mają one moc wydawania w pewnym ograniczonym zakresie norm prawnych ogólnie obowiązujących. Grupy zawodowe mogą objąć także część władzy sądowej w razie wprowadzenia przymusowego arbitrażu w zatargach między kapitałem a pracą. Jeśli chodzi o rolę państwa w życiu go-spodarczem, to korporatywizm wypowiada się stanowczo przeciw kolektywizmowi i etatyzmowi. Państwo winno stać ponad grupami wytwórczemi, a nie samo gospodarować. Inna rzecz, że może nadawać ogólny kierunek gospodarce kraju, wskazywać na kon.eczność pewnych poczynań, koordynować posunięcia poszczególnych grup zawodowych, rozstrzygać między niemi zatargi, ale bezpośredni udział jego w życiu gospodarczem jest raczej niepożądany. Przedsiębiorstwo, aby dowieść racji swego istnienia, musi być obliczone na zysk, co sprzeczne jest z rolą państwa, które stoi na straży dobra powszechnego. Odmiennie jednak niż liberalizm k. stoi na stanowisku zwierzchniej ingerencji państwa w życiu gospodarczem, w celu uniknięcia chaosu i uzgodnienia z interesami społeczeństwa, narodu i państwa sprzecznych często posunięć poszczególnych jednostek lub grup. Zwierzchni nadzór państwa dokonywać się będzie przez specjalnie w tym celu utworzone organy i przez współudział przedstawicieli władzy państwowej w obradach i w obsadzaniu stanowisk kierowniczych w organizacjach zawodowych.

Grupy zawodowe w ustroju korporatyw-nym tworzą sieć, obejmującą całe państwo. Hierarchja jest zazwyczaj trójstopniowa, a więc spotykamy grupy najniższe, średnie i wyższe. Obok podziału zawodowego spotykamy także podział terytorjalny, chociaż odgrywa on stosunkowo niewielką rolę. Na niższych szczeblach są tę grupy klasowe, a więc skupiają oddzielnie robotników w syndykatach, a oddzielnie przedsiębiorców w ich związkach. Dopiero na wyższych szczeblach spotykamy powiązanie we wspólnej organizacji kapitału i pracy, przy równie licznem przedstawicielstwie robotników i pracodawców. Wyjątkiem od powyższych zasad są jednak Niemcy hitlerowskie, które zniosły organizacje syndykalne i, hołdując zasadzie wodzostwa, skupiły w jednej jednostce organizacyjnej zarówno robotników jak i szefa przedsiębiorstwa. U góry spotykamy organizacje szczytowe i Naczelną Izbę Gospodarczą. Przynależność do owych grup zawodowych jest zazwyczaj dobrowolna. Są to jednak organizacje o charakterze publiczno-prawnym i ich postanowienia, np. zatwierdzone przez nie umowy zbiorowe, obowiązują wszystkich członków danego zawodu. Zazwyczaj także utworzenie ich jest dobrowolne, co jednak małą gra rolę, albowiem szereg przywilejów ustawowych zachęca do ich zakładania. Na obsadzanie stanowisk kierowników czy sekretarzy związków zawodowych i korporacyj ma za-