Magazyn61801

514

LEWIŃSKI JAN STANISŁAW — LEXIS WILHELM

na front, po pewnym czasie został przydzielony, jako tłumacz, do obozu jeńców w Strassburgu; nawet w tym okresie nie przerywa swej pracy naukowej, ogłaszając „Handelsbeziehungen zwischen Po-len und Deutschland" (Polnische Blatter, Bd. 2, H. 16, Berlin 1916), Polen und die russische Wirtschaftspolitik (Europaische Staats- und Wirtschaftszeitung, Nr. 34, Berlin 1916), Polens unkiinftige Handels-politik (tamże 1917), Goldmenge und Preis (tamże 1917).

W początkach r. 1918 Institut fur Seever-kehr und Weltwirtschaft w Kilonji powołał go do pracy naukowej. Kontynuując swe badania nad historją doktryn ekonomicznych, zapoczątkowane w r. 1910 rozprawą: Powrót do Adama Smitha (Ekonomista, z. 3, 1910), ogłasza Das System David Ricardos (Z. f. d. g. St. 1919), oraz krótki wykład historji doktryn ekonomicznych: Twórcy ekonomji politycznej (Lublin 1921); w r. 1922 ukazuje się angielskie rozszerzone wydanie tej książki p. t.: The Founders of Po-litical Economy (London 1922). W r. 1925 pojawia się przekład japoński.

W r. 1919 po powrocie do kraju L. najpierw przez kilka miesięcy jest referentem ekonomicznym w Departamencie Marynarki Wojennej; wówczas ogłasza prace: Stan tonażu wszechświatowego i jego prawdopodobny rozwój (Wiadomości Wydziału Ekonomiczno-handlowego, Nr. 12—17, Warszawa 1919), W sprawie wywozu nafty via Gdańsk (tamże Nr. 12—17, 1919). Jesienią r. 1919 zostaje L. profesorem Uniwersytetu Lubelskiego (do r. 1924), wkrótce potem Wolnej Wszechnicy Polskiej; w r. 1922 został profesorem w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie, w r. 1923 w Szkole Nauk Politycznych. W okresie pracy profesorskiej ogłosił drukiem następujące prace: Zasady ekonomji politycznej (Warszawa 1923), oraz Money, Credit and Prices (London 1929). W czasie przygotowań do polskiego rozszerzonego wydania tej książki zaskoczyła go 4. VI. 1930 r. przedwczesna, tragiczna śmierć. Na podstawie pozostawionych ma-terjałów zjawiło się pod redakcją prof. dr. Fr. Bujaka pośmiertne wydanie tej książki p. t.: Pieniądz, kredyt i ceny (Warszawa 1932), oraz uzupełnione wydanie „Zasad ekonomji politycznej" (Warszawa 1934).

L. swe studja i zainteresowania problemami ekonomicznemi rozpoczął od historji doktryn ekonomicznych i rozwoju gospodarczego. Dał się poznać krytycznem i treści-wem opracowaniem teorji tych ekonomistów, którzy, jego zdaniem, zbudowali fundamenty ekonomji. Po przygotowaniu hi-storycznem przeszedł do teorji ekonomji, wzbogacając polską literaturę ekonomiczną gruntownie opracowanym podręcznikiem. Położył on wielki nacisk na teorję pieniądza, oraz na problem zależności między zjawieniem się instytucyj i systemów gospodarczych a istnieniem pewnych warunków; temu problemowi nadał L. termin prawa rela-tywności. Kwestjami monetarnemi szczegółowo zajął się w oddzielnej pracy „Money, Credit and Prices". Ostatnio interesował się kierunkiem matematycznym w ekonomji politycznej. L. wykazał w swych pracach wszechstronne ujęcie problemów badanych, przedstawiając je jako teoretyk, równocześnie dając tło historyczne, oraz starając się jak najbardziej zbliżyć do rzeczywistości; abstrakcję uznawał jedynie jako pośrednie, pomocnicze stadjum analizy. Dzięki jasności i przejrzystości wykładu L. był znany nietylko wśród specjalistów, lecz również wśród szerokiej publiczności. L. dał się poznać zagranicą, między innemi przez wydanie swych ważniejszych prac w językach obcych, ogłaszanie swych artykułów w pismach zagranicznych, oraz współpracowanie z niemi w charakterze korespondenta. Z głębokością badań L. połączył wielki dar pedagogiczny, osiągając doskonałe wyniki jako wychowawca młodego pokolenia ekonomistów. Poza pracą badawczą rozwijał ożywioną działalność publicystyczno-ekono-miczną zarówno w kraju, jak i zagranicą.

Całkowity dorobek naukowy L. jest podany w kompletnej bibljografji, załączonej do wydania pośmiertnego „Zasad ekonomji politycznej". Warszawa 1934.

Literatura : Dziewulski Stefan: Życie i praca i. p. prof. dr. Jana St. Lewińskiego. „Ekonomista¹¹, I. II, Warszawa 1930. — Tereehotdes Stanisław: Życie i prace naukowe Jana St. Lewińskiego, fasady ekonomji politycznejWarszawa 1934.

Józef Świdrowski.

Lexis Wilhelm.

L. urodził się dnia 17. VII. 1837 roku w Eschweiler koło Akwizgranu, umarł dnia 24. VIII. 1914 r. w Getyndze. Studjował naprzód prawo, potem matematykę i nauki przyrodnicze. Po ukończeniu studjów zo-