718
LUDNOŚĆ
karska, umiejętna opieka tylko w niewiel kim stopniu może poprawić sytuację. Istotnie, jeżeli chodzi o umieralność dzieci w ciągu pierwszego tygodnia życia, gdy działają przedewszystkiem te przyczyny fizjologiczne, różnice pomiędzy poszczególnemi krajami są stosunkowo nieznaczne, a spa dek w ciągu lat kilkudziesięciu objętych statystyką — niewielki. Spadek umieralności jest natomiast bardzo wielki w dalszych okresach pierwszego roku, gdy bezpieczeństwo życia niemowlęcia jest zależne przedewszystkiem od umiejętnej opieki.
Najwyższe prawdopodobieństwa zgonu niemowląt, zanotowane w statystyce, spotykamy w trzeciem ćwierćwieczu ubiegłego stulecia w niektórych częściach Bawarji (okręgi południowe) i w niektórych gu-bernjach Rosji. W okręgach tych ponad 40% noworodków żywych umierało w ciągu pierwszego roku życia. Umieralność niemowląt była wtedy bardzo wysoka w całej
Europie, zwłaszcza w Niemczech (w wielu krajach Rzeszy Niemieckiej blisko 30% lub nawet ponad 30% urodzeń), w Austrji, w Rosji. Mniej niż 15 zgonów niemowląt na 100 urodzeń było w krajach skandynawskich, w Irlandji. Ostatni okres przed wojną światową daje już znaczny spadek umieralności — liczby przekraczające 20% urodzeń należą już do nielicznych wyjątków. Dużą umieralnością wyróżniają się w da! szym ciągu Rosja, Austrja, Węgry, kraje niemieckie, ziemie polskie, małą — przedewszystkiem kraje skandynawskie, Irlandja, Anglja, Holandja. Już pierwsze lata powojenne dają bardzo znaczne obniżenie umieralności niemowląt w porównaniu z ostatniemi latami przed wojną, poczem następuje dalszy trwały spadek umieralności niemowląt. Dziś w Europie stopa przekraczająca 10% w stosunku do urodzeń stanowi wyjątek spotykany w nielicznych tylko krajach (Polska, Czechosłowacja,
TA.BL 21. ROZWÓJ UMIERALNOŚCI NIEMOWLĄT W NIEKTÓRYCH KRAJACH EUROPEJSKICH
Zgony dzieci poniżej 1 roku na 100 urodzeń
Kraje |
1856/60 |
1876/80 |
1896/00 |
1908/13 |
1921/25 |
1926/30 |
*931/35 |
Anglja z Walją....... |
15.2 |
14.5 |
15.6 |
II,I |
7,6 |
6,8 |
6,2 |
Szkocja........... |
ll.9 |
11,8 |
12,9 |
II,I |
9,2 |
8.5 |
8,1 |
Irlandja wyspa...... |
9,9 |
10,6 |
9.3 | ||||
Irlandja państwo..... Austrja w granicach przedwojen- |
* |
* |
- |
6,9 |
7.0 |
6,8 | |
nych........... Austrja w granicach po woj en- |
24.4 |
24.9 |
22,6 |
19,6 | |||
nych........... |
13.6 |
*U7 |
9,9 | ||||
Belgja........... |
*5.8 |
15.5 |
15.8 |
*4.1 |
10,0 |
9.5 |
8,2 |
Bułgarja.......... |
. |
14.3 |
16,3 |
15.6 |
*4.7 |
*4.7 | |
Czechosłowacja...... |
15.5 |
*4.7 |
13.0 | ||||
Danja........ |
13.6 |
13.9 |
13.2 |
10,3 |
8,2 |
8,2 |
7,1 |
Estonja ...... . |
. |
. |
10,7 |
xo,6 |
9,5 | ||
Finlandja.......... |
*6,3 |
13,9 |
11.5 |
9,6 |
8.8 |
7.2 | |
Francja...... . . |
17.9 |
16,6 |
15.8 |
12,2 |
9,5 |
8.9 |
7-3 |
Grecja |
. |
- |
12,2 | ||||
Hiszpan ja....... |
15.3 |
14.3 |
*2,4 |
u.3 | |||
Holandja.......... |
20,5 |
19.7 |
15.1 |
io,8 |
6.4 |
5.6 |
4.5 |
Jugoslawja......... |
. |
. |
*5.i |
*5.3 | |||
Litwa ........... |
. |
. |
16,7 |
*5.5 |
*4.5 | ||
Łotwa........... |
9.6 |
9.5 |
8,5 | ||||
Niemcy........... |
22,3 |
16,7 |
12,2 |
9.4 |
7,4 | ||
Prusy .......... |
20,5 |
20,1 |
16,3 |
12,1 |
9.4 |
7.5 | |
Ba war ja |
31.3 |
29,8 |
25.7 |
20,3 |
15.3 |
11,8 |
9,3 |
Saksonja . . |
25,6 |
26,5 |
18.5 |
11,2 |
8.4 |
6,2 | |
Wirtembergja....... |
30.2 |
23.3 |
16,6 |
10,3 |
7.5 |
6,1 | |
Norwegja . . . . . . . . . |
10,1 |
10,1 |
9.6 |
6,9 |
5.2 |
4.9 |
4.5 |
Polska........... |
. |
. |
*4.7 |
*3.7 | |||
Portugalja......... |
. |
. |
14,6 |
14,6 |
14,6 | ||
Rosja Europejska..... |
26,4 |
26,1 |
24,8 |
. | |||
Rumunja.......... |
. |
20,5 |
19,2 |
18,2 | |||
Szwajcarja........ |
14.3 |
10,7 |
6,5 |
5.4 |
4.8 | ||
Szwecja ........... |
14.3 |
12,6 |
10,0 |
7.4 |
6,0 |
5.8 |
5.0 |
Węgry . ... |
. |
21,9 |
20,0 |
18,7 |
17,2 |
*5.7 | |
Włochy - |
. |
20,9 |
16.8 |
14.5 |
12,6 |
11,9 |
10,5 |
/