Magazyn66101

857

MAŁOLETNI HANDLUJĄCY

małoletniego kupca zajmował się kodeks cywilny w §§ 151, 152, 174, 246, 247 i 252, stanowiąc, iż małoletni, który wyszedł z lat dzieciństwa, może w zakreślonych przez ustawę granicach samodzielnie i swobodnie gospodarować bez pomocy i opieki zewnętrznej ; gospodarowanie takie jednak nie rozciąga się na samodzielne prowadzenie przedsiębiorstwa zarobkowego, gdyż to prowadzenie przerasta zakres działalności przyznany małoletniemu przez ustawę. Do prowadzenia jednak przedsiębiorstwa zarobkowego bez żadnych zastrzeżeń posiadać może prawo jedynie małoletni upełnoletnio-ny, gdyż wtedy staje się całkowicie zrównany w swych prawach i obowiązkach z osobą pełnoletnią. Do czasu upełnoletnienia małoletni nie może sam prowadzić przedsiębiorstwa zarobkowego, natomiast prowadzić je za niego może jego zastępca ustawowy na podstawie specjalnego zezwolenia sądu (§§ 149, 233 i 282 K. C. a.), wydanego bądź celem rozpoczęcia prowadzenia takiego przedsiębiorstwa bądź też kontynuowania działalności kupieckiej.

4. Na ziemiach zachodnich, podległych prawu niemieckiemu, Kodeks Cywilny (B. G. B.) w § 1773 i następnych reguluje zagadnienia zdolności prawnej małoletnich. Nieletni poniżej lat osiemnastu i nieusamo-wolniony, nie może wogóle zarządzać swym majątkiem, zaciągać długów i obowiązywać się; we wszelkich tego rodzaju czynnościach musi zastąpić go opiekun (zastępca), działający na rzecz i w imieniu małoletniego pod nadzorem Sądu Opiekuńczego. Dla rozpoczęcia lub zwinięcia przedsiębiorstwa zarobkowego winien zastępca uzyskać specjalne zezwolenie tego sądu (§ 1823 K. C. niemieckiego) jak również dla szeregu czynności, zastrzeżonych wyraźnie przez ustawę (§ 1821 i następne K. C. niemieckiego). W stosunku do małoletnich powyżej lat siedmiu, przepis § 112 K. C. niemieckiego zezwala na udzielenie przez ustawowego zastępcę za zgodą sądu opiekuńczego małoletniemu zgody na samodzielne prowadzenie przedsiębiorstwa zarobkowego; taki nieletni posiadał pełną zdolność do czynności prawnych, wynikających z prowadzenia jego przedsiębiorstwa z wyjątkiem czynności prawnych, do dokonania których sam zastępca winien mieć zezwolenie sądu opiekuńczego w trybie § 1821 i następnych K. C. niemieckiego. Na podstawie art. XXV przepisów wprowadzających K. H.

nie stosuje się dc małoletnich, upoważnionych do prowadzenia przedsiębiorstwa handlowego, przepisu § 112 K. C. niemieckiego, wobec czego uznać należy, iż pod rządem nowego polskiego prawa handlowegc obecnie nie jest możliwe upoważnienie małoletniego przed ukończeniem lat osiemnastu do prowadzenia przedsiębiorstwa handlowego; nieletni jednak mający lat osiemnaście, upełno-letniony uchwałą sądu opiekuńczego (§ 3 K. C. niemieckiego) ma stanowisko osoby peł noletniej; jtśli idzie o takiego kupea- —jest całkowicie zrównany w prawach i obowiązkach z kupcem pełnoletnim.

Reasumując przepisy dzielnicowe, odno szące się do małoletnich, uznać należy, iż na tle nowego prawa handlowego ujednostajniono stanowisko nieletniego kupca przez uregulowanie zagadnienia normami przepisów przechodnich do K. H.

Dzięki powyższym normom małoletni ku piec, upoważniony do prowadzenia samodzielnego przedsiębiorstwa zarobkowego, zrównany jest w swej działalności z kupcem pełnoletnim, korzystającym z pełni praw. W szczególności ma to zastosowanie do zaciągania zobowiązań co do nieruchomości oraz do ich obciążania i zbywania;

0    ile taki małoletni kupiec przy prowadzeniu przedsiębiorstwa zarobkowego dokona jednej z wyżej podanych czynności, związanej z własnością nieruchomą, odpada obecnie możliwość ich ewentualnego zaczepienia

1    późniejszego unieważnienia. Naturalnie powyższe zrównanie małoletniego z pełnoletnim zachodzi jedynie co do czynności prawnych, związanych z jego działalnością handlową, nie odnosi się natomiast do innych dziedzin życia prawnego małoletniego kupca (Namitkiewicz: Komentarz do K. H., art. 12, uwaga 1). — Powyższe przepisy mieć będą zastosowanie zawsze w przypadkach udzielenia małoletniemu zezwolenia na prowadzenie handlu przez władzę rodzicielską lub opiekuńczą. Jeżeli jednak małoletni prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe bez powyższego zezwolenia, nie może być uważany za kupca (S. R. 26, 93; 36, 357; 45, 5), a działalność jego podporządkowana będzie przepisom prawa powszechnego, nie zaś handlowego.

Literatura: AUerhand M.s Kodeks Handlowy, Komentarz Lwów 1934. — Altman J.: Reprezentacja nieletnich spadkobierców przy likwidacji spółki jawnej w następstwie rozwiązania spółki przez śmierć spólnika-spadkodawcy. ,_tMiesięcznik Prawa Handlowego i WekslowegoWarszawa 1935. — Chełmoński A.z Rejestr handlowy. Wilno 1929. — Cemdray J., Mawe L.

55

Encyklopedja nauk politycznych-