Magazyn6
1801

310

BANKI

przed C. hrystusem istniały w Chaldei spółki handlowe, które zajmowały się udzielaniem pożyczek krótkoterminowych i przekazami pieniężnemi. W Babilon j i    znany był

w VI-ym wieku przed Chrystusem duży dom bankowy, należący do bogatej rodziny Igibi; w zakres jego działalności wchodziło udzielanie pożyczek krótkoterminowych na zastaw towarów, które zakupowane były przy współudziale banku; przyjmował on na oprocentowanie wkłady pieniężne, jak również depozyty na przechowanie. W Grecji w IV-tym wieku przed Chrystusem tiapezyci    wypożyczali rolni

kom i kupcom fundusze na terminy kilkumiesięczne i pobierali odsetki w stosunku 12—18% rocznie. Trapezyci pierwsi zajmowali się regularnie wymianą różnych gatunków monet. Przyjmowali oni mouc ty na przechowanie i oprocentowanie. Niektórzy trapezyci, jak naprz. Pasion w Atenach, doczekali się wielkiej sławy i majątku. W Egipcie, głównie w Aleksandr j i, za panowania dynastji Ptolomeuszów, bankowość stanowiła pizedmiot regalij państwowych: bankierzy prywatni dzierżawili od królów przywilej zajmowania się interesami bankowemi. Interesy te miały charakter wyłącznie krótkoterminowy i ograniczały >ię do kredytów, przekazów, wymiany pieniędzy i przyjmowania depozytów. Bankowość rzymska wzorowała się w znacznej mierze na greckiej: i tu w pierwszych czasach rozwoju (w końcu trzeciego wieku przed Chrystusem) argentarii zajmowali się tylko interesami krótkoterminowemi. Posiadali oni korespondentów we wszystkich większych ośrodkach św lata ówczesnego. Monety rzymskie miały obieg daleko poza właściwemi granicami imperjum, zwłaszcza do czasów Nerona, kiedy nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji finansowej państwa, a z nią i wartośi i pieniądza. Argentarii znani byli też pod nazwą mensarii (mensa = stół). Drobni bankierzy nazywali się nummularii; udzielali oni krótko-teiminowych pożyczek, zabezpieczonych zastawem, inkasowali należności, pośredniczyli w przekazywa niu pieniędzy itd. Najwięksi nieliczni bankierzy rzymscy nazywali się negotiatori, albo mercatori: prócz interesów uprawianych przez argentari, wielcy bankierzy rzymscy zajmowali się finansowaniem wielkich przedsiębiorstw handlowych, a nawet przemysłowych; łączyli się oni w tym celu, tworząc niejako zaczątki obecnych konsorcjów bankowych. Prowadzone przez bankierów tych księgi uznawane były przez sądy, jako materjał dowodowy. Na Fo.um Romanum, niedaleko świątyni Castora i Polluxa znajdował się wielki skarbiec ogniotrwały, zawierający liczne schowki do w} najęcia; można tu dopatrzeć się pierwowzoru uprawianego przez współczesne banki kred. krótkoterm. interesu wynajmowania t. z w. skarbczyków (,,safes“). Z upadkiem Rzymu nastąpił też upadek bankowości. Drobni wekslarze zajmowali się głównie wymianą monet i badaniem ich pod względem wagi i jakościowej zawartości kruszcu. Wobec wielkiej różnorodności systemów monetarnych, a raczej skutkiem braku jakiegokolwiek systemu, przy absolutnej dovolności stopów menniczych, podrabianiu i fałszowaniu monet — zadanie wekslarzy nie było łatwe.

2. Wieki średnie. Dopiero w okresie wojen krzyżowych bankowość zaczyna rozwijać się na nowo. Na pierwszem miejscu stanęli teraz Włosi, dzięki poparciu papieży. W Genui już na początku wieku XII-go spotykamy się z nazwą „bancheri“ (od banca = ława, banca rotta — ława złamana, oznaczała bankructwo). Zajrr.owan się oni udzielaniem poż\czek krótkoterminowych, prz3'jmowali depozyty, wkłady i uskuteczniali wypłaty w odległych miejscowościach. Z roku 1207 pochodzi dokument: „wekslarz Szymon Rossi potwierdza niniejszym, że otrzymał 34 liry genueńskie i 32 denary, za które brat jego, Wilhelm, wypłaci w Palermo okazicielowi niniejszego 8 marek dobrego srebra". Działalność bankierów genueńskich rozciągnęła się szybko na całe Włochy północne, współczesną Lombard ję (stąd nazwa lombardów, interesu lombardowego t. j. zastawowego w b-kach kred. krótketerm., stąd też pochodzi nazwa Lombard Street w City londyńskiej, mieszczącej siedziby wielkich banków). Bankierzy włoscy okazywali w średniowieczu wydatną pomoc państwu, zwłaszcza w wieku XII w Wenecji i w Genui. W wieku XIII widzimy we Florencji zorganizowany potężny cech wekslarzy (Arti di Cambio, założony w r. 128?) Pośród bankierów ówczesnych daje się już zauważyć pewna specjalizacja w poszczr gólnych operacjach krótkoterminowych: jedni zajmowali się wyłącznie prawie dyskontem weksli, inni uprawiali tylko interesy lombardowe. Bogata rodzina Medici