Magazyn69901

895

MĄKA I KASZA (AKCYZA) — MEKSYK

oznacza Ministerstwo Skarbu w porozumieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Reform Rolnych, maksymalnie może wynosić 3 zl od 100 kg mąki lub kaszy. Dodatki nie są pobierane (rozp. wykonawcze § 8). Zarządzenia poboru przez Ministerstwo Skarbu następują, gdy przeciętna cena żyta w okresie kolejnych 20 dni notowań na giełdzie warszawskiej i przeciętna cena w ciągu ostatnich 3 dni tego okresu, wynosi mniej niż 20 zl za 100 kg. Zawieszenie poboru przez Ministerstwo Skarbu następuje, gdy ta granica zostanie przekroczona i gdy to się objawi przez odpowiednie notowania na giełdzie tak samo, jak przy zarządzeniu poboru z tą różnicą, że wymagane są notowania w ciągu kolejnych 30 dni. Uiszcza się daninę przez umieszczenie właściwej etykiety na workach. Wymiar przez urząd akcyzowy jest wyjątkiem, gdy akcyzy nie uiszczono prawidłową drogą. Wpływy przeznaczone są na zwrot ceł od wywozu artykułów rolniczych, w pierwszym rzędzie roślinnych. Kontrolę sprawuje Kontrola i Ochrona Skarbowa. Orzecznictwo wykonują częściowo urzędy akcyz i monopoli, częściowo starostwa oraz sądy grodzkie.

Źródła: Ustawa z 5. VIII. 1938 r. Dz. U. R. P. Nr. 56, poz. 447. Rozporządzenie Ministra Skarbu z 19. VIII. 1938 r. Dz. U. R. P. Nr. 61, poz. 477 (rozp. wykonawcze z 2. IX. 1938 r. Dz. U. R. P. Nr. 65, poz. 491 (pierwsze zarządzenie poboru).

Literatura: Lehnert i Juchniewicz; Opłaty od mąki \ kaszy. 1938. — Merstt Opłaty od mąki i kaszy. Warszawa 1938. — Tenis; Praktyczny Przewodnik. Warszawa 1938. — Ro-k&wski J.: „Polska Gospodarcza” nr. 36. 1938.

I. Weinfeld.

Meksyk.

M. (i 969 400 km² powierzchni) zajmuje południową część Ameryki Północnej oraz północną Ameryki Środkowej. Graniczy ze Stanami Zjednoczonemi (ok. 2 700 km), z Guatemalą (ok. 1 050 km) i z Brytyjskim Hondurasem (ok. 150 km) oraz z zatoką Meksykańską wraz z morzem Karaibskiem (łącznie 2 580 km), i oceanem Wielkim (6280 km). Morfologja M. jest dość urozmaicona. Trzon kraju stanowi rozległa wyżyna, wzniesiona od 1 000 (na płn.) do 2 200 m n. p. m. (na płd.), poprzecinana licznemi pasmami górskiemi oraz usiana potężnemi stożkami wulkanicznemi (Ori-zaba, lub Citlatepetl 5 653 m n. p. m., Popo-catepetl 5 440 m, Iztaceihuatl 5 290 m). Obrzeżają ją pasma Kordyljerów środ-kowo-amerykańskich, zwane Sierra Mądre (wschodnie i zachodnie). Znaczniejsze obszary nizinne występują tylko na wybrzeżu wschodniem 1 półwyspie Jukatan, po stronie pacyficznej natomiast brak ich prawie zupełnie. Klimat M. wobec znacznej rozpiętości hipsometrycznej kraju jest silnie zróżniczkowany. Wyróżnia się trzy zasadnicze strefy: ciepłą (tierra caliente), obejmującą obszary nizinne do 300—500 m n. p. m. (wysoka średnia temperatura roczna, obfite opady, bujna roślinność) — umiarkowaną (tierra templada), obejmującą obszary wzniesione od 300—500 m do 1 800—2 700 m (temperatury umiarkowane, roślinność bujna i bardzo zróżniczkowana) i chłodną (tierra fria) wykazującą duże dobowe amplitudy termiczne, skąpe opady, ubogą roślinność, konieczność sztucznego nawadniania). Rzeźba krainy i szczupłość opadu przy równoczesnem olbrzy-miem wyparowywaniu powodują, że niema rzeki w M. o długości ponad 1 000 km ani dorzecza ponad no 000 km². Jedno jest wielkie jezioro, Chapala, 3 600 km², następne Patzcuaro — 198 km².

Ludność liczyła w 1930 r. — 16 553 000 osób (8,4 osób na km²), z czego przypadało: na białych (kreolów) 10%, na Indjan 29°/o, na mieszańców 59%. Murzynów było 10 000, cudzoziemców 160 000. Pod względem wyznania 97,6%) ludności stanowią katolicy, niecałe 0,5% protestanci, 1,9 Jo poganie. Z ogółu ludności 60% żyje z rolnictwa, hodowli i rybołówstwa, 4,5% pracuje w przemyśle i górnictwie, 2,4% w handlu i komunikacji, 1,1% w administracji i w zawodach wolnych. Stolicą jest Meksyk — 961 tys. mieszkańców, położony podobnie jak i prawie wszystkie większe miasta M. (z których 5 liczy ponad 100 tys. mieszkańców) — na wyżynie.

M. jest z natury krajem podatnym do rolnictwa, hodowli, leśnictwa i górnictwa, chociaż znajdują się tam bardzo rozległe obszary bezwartościowe. Z ogółu powierzchni M. zajmują: pola uprawne 5%, z których do uprawy nadaje się 21%, na pastwiska przypada 32%, na lasy 10°/o. Wogóle nadaje się do eksploatacji 5,5% powierzchni. Z upraw roślinnych najważniejsze są: kukurydza, pszenica, ryż, ziemniaki i rośliny strączkowe, trzcina cukrowa.