Magazyn6001

14 NAPASTNIK — NARODOWY SOCJALIZM (DOKTRYNA EKONOMICZNA)

przemawiają za przyjęciem kryterjum pogwałcenia terytorjum dla określenia napast nika. Współczesny pogląd na istotę tery-toijum nie oddziela go jako objektu od państwa jako subjektu, lecz utrzymuje, że stanowi ono składnik osobowości państwa, zamach przeto na terytorjum jest zamachem na samo państwo. Do konwencyj londyńskich zgłosiła jedynie akces Grecja w 1934 Praktyka Ligi przy uznaniu Włoch za napastnika w konflikcie z Etjopją w 1935 stanęła na gruncie proceduralnego określenia napastnika (podstawa uznania za napastnika: pogwałcenie art. 12 paktu Ligi Narodów).

Literatura : Bantid La dłfinition de 1'agresseur. „Acte$ diplo-matiquu.” 1933. — Bezpieczeństwo zbiorowe. Referaty przedstawione przez Centralny Komitet Polskich Instytucyj Nauk Politycznych VI H-ej Konferencji Wyiszych Studjów Międzynarodowych w Londynie 3—8 VI. 1935. Lwów 1935. —- Boi . genie L.: Dćfinition de Vagression. „Europę Nouvdle*\ 1924.— Rourguin M.: Le problbne de la SłcuriU Internationale. „Re. cucił de.s Cours de la Haye1934. —- Teinie: La Sćcurilć Col-lectiue (tTaprls les travaux des 7-e et 8-e Confłrence des Hautcs litudes Intrmationales sous la rSdactton de M. Bourqum. Paris 1936. — Diamandeseo J.: Le problbne de V agression dana le droit International public actuel. Paris 1936. - Donnedieu de Vabrem I⁷.; Lin traitj mullilatćral pour la dłfinition de l'agressevr „Annće politiąue franęaise et ilrangpre”. 1933.— Lagleto,.    The attempt to define aggression „International

Conciliation”. 1933. — Erich R.: l/interdiction de la guerre d agression „fl. D. I.** 1927. — Jordan C.s Difinition dc ragression „R. D. I." 1934. Komornicki W.: Określenie napastnika we wspólczcsnem prawie narodów. „Księgo pamiątkowa ku czci L. PinińskiegoLwów 1936.    - Le Fur L.: Les

conoentions de Londrcs (1933) et la dćfinition de Tagresseur, t«R. D. I.** et „Actes Diplomatiąw-Ji". 1933. — Makowski J.: Współczesne formy bezpieczeństwa zbiorowego. Warszawa 1935, Politim N.: La neutraliti et la paix. Paris 1935. — Reichhelm K.t Der Angriff. Eine rólkerrechtliche Untersuchung Ober den Begnff. Berlin 1934. — Scelle («.: Vagression et la Iśgitime difense dane les rapports internationaux. „Esprit International 1936. — Sibert M.: A propos des conoentions signóes d Lon-dres le 3 juillet. „It C. D. 1. P." 1933. — Tli&ry R.: Iji not i on d*agression en droit „inlemational”. Paris 1937„ — White F.: Aggression. „The contemporary Retńew”. 1935. Wright O.: The conccpt of aggression in International law. „The American Journal of inlemational Law”. 1935. — Źródła: Documents de la commission priparatoire de la Confłrence du Dósarmement (Procis verbaux: Słries II et /!/, 1926; serie IV_t 1927; słries 1928). — Procłs verbal de la Commission Głnłrale de la Confłrence pour la rłduction et la limitatton des armements. Vol. I 1932 el vol. II, 1933. — Documents de la Confłrence pour la rłd. el lim. d. ann. vol. i, 1932 et vol. //, 1935.

Wacław Komornicki.

Narodowy socjalizm (doktryna ekonomiczna).

Zagadnienia ekonomiczne nie grają decydującej roli w narodowo-socjalistycznym poglądzie na wiat. O stanowisku, zajmowa-nem wobec tych zagadnień przez ruch narodowo-socjalistyczny, decydują zazwyczaj konsekwencje, które poszczególni przywódcy oraz pisarze hitlerowscy wyciągają z ogólnych założeń ideologicznych. Dlatego też trudno mówić o jakiejś dokładnie sprecyzowanej doktrynie ekonomicznej narodowego socjalizmu. Możemy tylko ustalić pewne charakterystyczne cechy poglądów, głoszonych przez większość ekonomistów narodowo-socjalistycznych.

Według narodowo-socjalistycznego poglądu na świat, dziedzina ekonomiki nie jest dziedziną celów, lecz jedynie dziedziną środków materjalnych, niezbędnych dla realizacji celów pozagospodarczych. Celem najwyższym jest naród, jego potęga, siła liczebna, dobrobyt oraz'rozwój duchowy. Kwestje gospodarcze należy rozstrzygać pod kątem widzenia tych celów naczelnych. Narodowy socjalizm ustosunkowuje się negatywnie do filozofji materjalizmu dziejowego oraz wo-góle do wszelkich prądów myślowych, sprowadzających problemy życia publicznego przedewszystkiem do podłoża gospodarczego.

Ideą naczelną, górującą nad calem naro-dowo-socjalistycznem myśleniem gospodar-czem, jest wykorzystanie wszystkich sił wytwórczych, któremi naród niemiecki dysponuje. O ile w ekonomji liberalnej na pierwszy plan wysuwają się zagadnienia wartości i ceny, o tyle zainteresowania ekonomistów narodowo-socjalistycznych zmierzają przedewszystkiem w kierunku zagadnień produkcji. Pod tym względem bardzo wyraźnie zarysowuje się wpływ Fryderyka Lista na kształtowanie się myślenia ekonomicznego we współczesnych Niemczech.

Szczególnie duże znaczenie przywiązuje narodowy socjalizm do wykorzystania wszystkich sił roboczych, któremi dysponuje naród niemiecki. Łączy się z tern głoszone przez narodowy socjalizm hasło prawa do pracy. Oznacza ono, że państwo winno prowadzić taką politykę gospodarczą, by każdy obywatel mógł znaleźć zastosowanie dla swojej siły roboczej. W praktyce sprowadza się rzecz do tego, że z chwilą, gdy przy pewnym „słusznym" poziomie płac popyt na pracę ze strony prywatnych przedsiębiorców staje się niższy niż podaż rąk roboczych, winna wystąpić inicjatywa publiczna. Zdaniem niektórych ekonomistów narodowo-socjalistycznych (np. prof. Henryka Hunke), realizacja prawa