Magazyn60801

294

PŁACE

będą tylko określane odpowiednio do wysiłku i wydajności każdego". Druga część tej uchwały przechodzi już na grunt kauzalnej zasady wynagrodzenia. Zasadniczo jednak można stwierdzić, że obrona uzyskanej stopy życia i dążenie do jej podwyższania oto główne zadanie stawiane sobie przez zawodowe organizacje pracowników. Powstaje tylko kwestja wysokości tej stopy życiowej i zakresu potrzeb — bo niezmiernie trudno znaleźć tu właściwe kryterja i normy — oraz sprawa możliwości utrzymania stałej p. na wysokim poziomie, o ile me jest uwzględniona w dostatecznej mierze produkcyjność samej pracy.

Zastosowaniem praktycznem zasady te-Ieologicznej słusznej p. jest przedewszyst-kiem ustalanie minimum p. przez sądy rozjemcze lub specjalne komisje, mające w mniejszym lub większym stopniu charakter organów publicznych. System przymusowej regulacji p. zainaugurowała Nowa Zelandja w 1894 przez przyjęcie „Industrial Conciliation and Arbitration Act“, oraz Australja Południowa. Od 1896 do 1912 system komisyj p. został wprowadzony we wszystkich państwach australskich, z wyjątkiem Australji Zachodniej mającej w tym zakresie odmienne ustawodawstwo, oparte na istnieniu sądu rozjemczego. Naczelną zasadą przy regulowaniu p. w Australji i Nowej Zelandji była zasada „płacy życiowej", która stopniowo coraz głębiej przenikała do świadomości społecznej i coraz wyraźniej stawała się normą obowiązującą moralnie i prawnie. Naturalnie wielkie trudności wynikały przy ustalaniu wysokości „słusznej płacy", zwłaszcza przy wprowadzaniu w życie uznanych norm. Dość powiedzieć, że po wojnie światowej, Komisja Federalna podstawowej p. (basie wagę), składająca się z przedstawicieli pracodawców, robotników i bezstronnego prezesa, ustaliła normalną p. zapewniającą „dostateczny dobrobyt", na takim poziomie, że należałoby podnieść o 35% ogólną sumę poprzednio pobieranych p. Cały dochód kraju, tak bogatego jak Australja razem z zyskami przedsiębiorców nie wystarczyłby na to, aby zapewnić każdemu dorosłemu robotnikowi ustaloną przez komisję p.

Znacznie później, niż w Nowej Zelandji i Australji, powstało ustawodawstwo dotyczące minimum p. w innych krajach: w Stanach Zjednoczonych Ameryki i w Europie.

Pierwsza ustawa amerykańska w sprawie minimum p. weszła w życie w Massachusets w 1912. W 1921 już 13 stanów posiadało prawa dotyczące minimum p. W Europie ustawodawstwo o minimum p. zapoczątkowała Anglja w 1909, wzorując się początkowo na systemie australskim. Ustawa o „Tra-de Boards" miała przedewszystkiem na myśli robotnice w chałupnictwie, choć odnosiła się w zasadzie do pracowników mężczyzn i kobiet czterech zawodów. Później była rozszerzana i na inne zajęcia. Po wielkim strajku górników w 1912 wszedł w życie „Coal Mines Act“ — ustawa o p. minimalnych w kopalniach węgla. Płace robotników rolnych podlegały również normowaniu na mocy ustawy z 1917. Jednakże ustawa z 1921 wprowadziła na miejsce urzędów p. komitety pojednawcze, które w razie potrzeby współdziałały przy zawieraniu umów zbiorowych, ustalających p. W innych krajach zostały wydane ustawy, naogół dotyczące tylko chałupnictwa, o węższym zakresie niż ustawy W. Brytanji, jak ustawa francuska z 1915, norweska z 1918, austrjacka, czechosłowacka i t. d. Oprócz sądów rozjemczych, urzędów lub specjalnych komisyj minimum p. może być ustalane przez umowy zbiorowe, zawierane przez związki zawodowe. Ta metoda ma szczególnie znaczenie tam, gdzie są silnie rozwinięte organizacje zawodowe i tam, gdzie umowom zbiorowym może być nadana ogólna moc obowiązująca.

Dodatki rodzinne do p. są dal-szem rozwinięciem zasady minimum p., a zarazem wyrazem usiłowań dokładniejszego dostosowania wynagrodzenia pracowników do ich rzeczywistych potrzeb. Minimum p. jest zwykle przystosowane tylko do przeciętnej rodziny, która jest fikrją statystyczną. W myśl teleologicznej słusznej p., winny być brane pod uwagę rzeczywiste potrzeby i położenie każdego pracownika pod względem ciężarów rodzinnych, decydujących w znacznej mierze o stopie życia. Wśród innych a licznych argumentów — poza kwestją sprawiedliwości — przemawiających za stosowaniem dodatków rodzinnych, należy wymienić, zmniejszenie śmiertelności dzieci, korzystny wpływ na stan ich zdrowia, a więc wychowanie dzielniejszych młodych pokoleń pracowników, a także dodatni wpływ na stopę urodzeń. W niektórych krajach, jak np. we Francji ma to