Magazyn62401

310

PŁACE

4. Praca a dochód społeczny. Na zakończenie warto zauważyć, że w krajach kapitalistycznych przemysłowych dochód społeczny otrzymywany bezpośrednio przez pracę z jednej strony, kapitał i własność ziemską z drugiej — dzieli się w proporcjach stosunkowo stałych. Według zestawienia P. H. Douglasa, opublikowanego w „Revue Internationale du Travail“ (Mars 1939), praca otrzymywała w Wielkiej Brytanji od 62,5% w 1880 i 1913 do 67>5% ^w 1924 (Bowley), względnie na podstawie obliczeń Clarka — w 1935 65,5%. W Stanach Zjednoczonych udział pracy w dochodzie społecznym wynosił: 67,3 w 1919—35 (Kuznets); w Kanadzie przed wojną światową — 62,5% (Stamp-Dalton); we Francji przed wojną — 61% (Stamp-Dalton); w Niemczech przed wojną 60% (Stamp-Dalton), a w 1928 — 66% (Bresciani-Turroni); wreszcie w Australji przed wojną — 70%.

Literatura: Aftalion A.: Les tron notions de la productivitć et les reoenus _ffRev. d'iconom. poi.” 1911. — Amonn A.: Dat Lohn-problem. Gefahren der Lohnstdgerung. Berlin 1930. — Annuaire des Statiotigues de trauail. B. I. T. Gmbvt 1935—36. — Bernhard Ł.s Handlach der LOhnungsmethoden. (Eine Bearbeitung von D. Schloss. Methods of Industrial Bemuneration). Leipzig 1906. — BOhm-Bateerk E.i Positire Theorie des Kapitale. Innsbruck 1909. — Bowley A. L.: W ag es and Sncome m the United Kingdom sińce 1860. Cambridge 1937. — Brcsntano Ł.s Ueber das Verhdltniss von Arbeitstlohn und Arbeitszeit zur Arbeis-leistung. Leipzig 1893. — Bureau P.s L'association de l*ouvrier aux profits du patron et la participation aux bćnłfices. Paris 1898. — Carcer T. N.: La ripartition des irichesses (tlum.zang.). Paru 1912.— Camel G.: Theoretische Sozialókonomic. Erlangen-— Leipzig 1923. — Tenże: Das Recht auf den eollen Arbeitsertrag. GOttingen 1900. — Clark J. B.: Easenlials of Economic Theory. Netc-York 1918.— Tenże: The Distribution of Wealth. New-York 1923. — Comeliasen C.s Thłorie du salaire et du tra-vail salarut. Paris 1908. — Czarkowski W.s Polityka ekonomiczna. Wyd. nowe opr. przez E. Taylora. Warszawa—Kraków 1919. — Dalton H.s Some Aspecte of the Ineąuality of Incomes. London 1928. —■ Derengowaki J.s Place w Polsce to lalach 1918—28. bilans gospod. dziesięciolecia Polski odrodzonej". T. II. Poznań 1929. —■ Diehl K.s Lohn. Lohntheorie. „WOr-terb. d. Volkswirtschaft”. Jena 1932. — Dobb M.j W ag es. London—Cambridge 1938.— Douglas P, H.s The Theory of Wages. New-York 1934. — Ten*ej La thćorie et la politiąue des salaire-. „Rev. Int.d. Trauail”. Genive 1939. — Encyklika „Rerum No-wmffl" Leona XIII (tłum.poi.). Poznań 1907. — Encyklika „Quadragesimo Anno”. Piusa XI (tłum. poi.). Warszawa.— Pisher l.s Elementary Principles of Economics. New-York 1931.— Gida K.s Rozwój instytucji społecznych w ciągu XIX stulecia. (tłum. z frane.). Warszawa 1910. — Tenże: Cours d’dconomie politiąue. Paris 1920. — Herkner H.: Die Lohn-theorien der deutschen Arbeiter- und Arbeitgebsrtsrbdnde seit der StabUisierung der Valula. „Die Wirtschaftstheorie der Gegen-toarl”. (Mayer). Wien 1928. — Hicka J. R.i The Theory of Wages. London 1932. — Keynes M. J.s The generał Theory od Employment, Interest and Money. London 1936.—King W. J.:The Wealth and Income of thePeople of the United States. New-York 1923. — Koszutski S.: Rozwój ekonomiczny Kr₀ Pol. w ostat-mcm trzydziestoleciu (1870—1900). Warszawa 1906. — Ku-emyński jR.ł Arbeitslohn und Arbeitszeit in Europau. Amerika 1870—1909. Berlin 1913. — Lederer E.: La thćorie du cycle iconomiąue et la poiiiique des salaires. B. I. T. 1939. — Les allocalions fan Miałeś. B. I. T. „Etud a et doc.” Genive 1924. —-Marschak J.: Wages Theory and Policy. „Enc. of Soc. Sciences”. New-York 1935. — Marshall A.s Zasady ekonomiki (tłum. z ang.). Warszawa 1926—28. — Marat K.s Kapitał (tłum. z niem). Warszawa 1926. — Mili J. Sł.s Principles of Political Economy. London 1898. — Plyou A. C.s Esrnys in Applied Economics. London 1923. — Tenże: The Economics of Welfare. London 1932. —* Polinr L.s Uidće du juste salaire. Paris s.d. — Ricardo D.s Zasady ekonomji politycznej i podatkowania (tłum. z ang.). Warszawa 1919. — Robbins L.s Wages. London 1925. — Rothert A.: Jaki system płacy stosować w dzisiejszych warunkach. Warszatoa 1921. — Simiand P.s Le salaire_t l⁹4volution sociale et la monnaie. Paris 1907. — Smart W.: The Distribution of Income. London 1899. —-Słrigl K.j Angewandte Lohntheorie. Leipzig 1926. — Taus-sig F. W.: Wages and Capital. New York 1896. — Thomas R.: U&hdle mobile des salaires. Paris 1939. —» ThUnen Der isolierte Staat. Jena 1930. — Tyszka C.: Lćhne und Lebenskosten in Westeuropa im 19 Jahr. _ttSchr. d. Ver. filr Sozialpolitik”. 1914. — Wakar A.s Teorja płacy robocie;. Warszawa 1935. — Walker R. E.s La politiąue des salaires et les cydes łconomiąues. „Rev. Int. du Traoail”. Genioc 1938. — Webb 8. and B.s Industrial Dmocracy. London 1920.—-Weber A.s Der Kampf zwischen Kapitał u. Arbeit. TUbingen 1921. — Woyłinsky W.s Wages — History and Statistics. _t,Enc. of the Soc. Sciences”. New-York 1935. — Zaleski Stefan Ł.s Idea słusznej płacy. Poznań 1925. *— Tenże: Wpływ postępu technicznego na bezrobocie. Poznań 1937. — Zweig P.s Ekonomja a technika. Kraków 1935. — Zwiedlneck-SUden-horat: Lohntheorie und Lohnpolitik. „Handw. d. Staalswiss Jena 1925.

Stefan L. Zaleski.

VII. Metody statystyki płac.

1.    Przedmiot. Przedmiotem statystyki plac jest badanie wynagrodzeń za pracę najemną, w szczególności ich poziomu i ruchu oraz przyczyn tych zjawisk. Wynagrodzenia te ujmowane są pod postacią: a) stawek plac, t. j. podstawowych cen pracy za jednostkę czasu lub za jednostkę produkcji, b) zarobków, t. zn. rzeczywiście osiąganych wynagrodzeń, obliczanych z uwzględnieniem faktycznego czasu pracy, wydajności pracownika i ewentualnych dodatków, oraz c) globalnych sum wypłaconych zarobków. Badanie zarobków wiąże się zazwyczaj z rów-noczesnem badaniem czasu pracy.

2.    Cel. Do podstawowych celów statystyki plac należy dostarczanie informacyj dotyczących: a) cen robocizny jako składnika kosztów produkcji, b) poziomu życia pracowników w sensie ich dobrobytu (zagadnienie konsumeji ludności żyjącej z pracy najemnej) i c) udziału dochodów z pracy najemnej w dochodzie społecznym. W związku z powyższem dane statystyki płac stanowią pierwszorzędnej wagi materjal dla charakterystyki konjunktury gospodarczej wogóle i dla oświetlenia ogólnej sytuacji na rynku pracy w szczególności. O prak-