168
bezogonkowe. Kłosów M lub 2 rzadko więcćj na końcu łodygi, a zawsze po tyra na końcach gałęzi,— wysmukłych, do 5" długich, 15 — 20kwiatowych. Kwiaty w kątach przy-sadków odpadających drobne, krótkoszypułeczkowe, przytulone do osi kłosa; z koroną '/^calową, 2 razy dłuższą od kielicha, zielonawo - różową lub fiołkową. Torebka brodaw-kowato - miękkocierni8ta, dłuższa od kielicha; z komorami prawie jajowo - kulistemi, osadzonemi na czareczkowatój tarczy.— Rośnie w Indyach zachodnich i Ameryce południowej; gdzie kwitnie niemal ciągle, a u nas w sierpniu.
Roślina ta za świóża nie miło cuchnąca i ostro - gorzkawa, od naj-* dawniejszych czasów dostarcza korzenia i ziela Czerwitruja-1— ra-dix et herba Spigeliae, wsławionego leczeniem glist i innych ludzkich czerwiów.
Gat. 2. C. marylandzki [S. marylandica Lin.]. B. M. I. 80.— Ziele trwale: z kłębem krótkim, obłym, gęsto włóknistymi korzeniami pokrytym, wydającym liczne—• łodygi do 1' wzniesione, pojedyncze, obłe, nagie, niemal-4skrzydłe lub 4rąbkowo przez zbiegające po nich liście; z liśćmi krzyżowymi, odstającymi, (3 i 1’//'), jajowato - lancetowatymi, zaostrzonymi, nagimi, z wićrzchu ciemno- a spodem bledzćj-zielonymi, w brzegu ostrymi, wydatnie nerwowymi; z kłosami 4calowymi, po 1—2 na końcach łodyg, o przysadkach szy-dłowatych; z kwiatami do 1 '/z'' długimi, wysmukłymi, szkarłatnymi a wewnątrz żółtawo- i cisawo-czerwonymi, o łatkach odgiętych a gardzieli rozdętej; z torebką przewrotnie - serco-watą.— Rośnie w południowych prowincyach Stanów zjednoczonych; kwitnie od czerwca do września.
Jego korzenie i ziele sowię marylandzkiemi— radix et herbu Spigeliae marylandicae.
RODZINA LIII.
Kwiaty umiarowe, czasem różnomierne; już kątowe pojedyncze, w gronach lub w baldaszkogronach,— już wićrz-chołkowe w baldaszkogronach alboli tóż wióchach. Kielich zro-słodziałkowy i łusczynowaty w przedkwitnieniu; albo 4 — 5-działkowy , o działkach dachówkowatych; niekiedy otoczony łuskami kilkoszeregowemi. Korona kółkowa, dzwonkowata lub lójkowata; z krajem 4—-5—IOwrębnym. Pręciki w liczbie odpowiednićj łatkom korony, osadzone w rurce; nitki nitkowate lub szydłowate; główki 2woreczkowe, otwiórające się w podłuż. Jajnik 2- lub 4-komorowy; zalążki w komorach już liczne, już pojedyncze; szyjka nitkowata, pojedyn-