NDIGCZAS0034762574

58 Władysław Szafer.

dobrze socjalnie zbudowanych zespołów roślin, jakie dotychczas w Tatrach poznaliśmy, posiada swoiste (sobie wierne), czyli charakterystyczne gatunki; posiada je także piarg, jak się o tem zaraz przekonamy.

Ze względu na warunki egzystencji i swobody rozwoju organizmów jest piarg środowiskiem naogół bardzo niekorzystnem. Najpierw jest on niekorzystnym a nawet wrogim dla sadowiących się na nim organizmów dlatego, że przedstawia żywioł „płynny", zmieniający ustawicznie swe położenie i budowę. Jeden ulewny deszcz, jedno obsunięcie się skał, a nawet jeden większy głaz spadający z góry na jego powierzchnię, jedno przejście po nim kierdla kozic lub grupy turystów, zdolne są wprawić w ruch powierzchnię żywego piargu, przyczem sunące ku dołowi lawiną kamienie narażają roślinność żyjącą na piargu na niebezpieczeństwo mechanicznego uszkodzenia lub pogrzebania poprostu żywcem we wnętrzu szutru piargowego. Z drugiej strony żywy piarg jest miejscem, gdzie nie tworzy się, względnie nie utrzymuje się gleba i humus, a zarazem miejscem szybkiego wsiąkania w głąb wody deszczowej. Słowem, piarg wysokogórski jest nie-tylko niebezpiecznem i nieodpowiedniem miejscem dla roślin dlatego, że grozi on im ustawicznie lawiną w dół sunących kamieni, ale także dlatego, że jest zazwyczaj w górnych warstwach pozbawionym gleby, oraz, że dzięki swej przepuszczalności jest środowiskiem nieraz bardzo suchem.

Te niekorzystne warunki dla życia roślin, znamionujące żywy piarg wysokogórski sprawiają, że bardzo wiele spotykanych w Tatrach piargów nie posiada na sobie zgoła żadnej roślinności kwiatowej. Szczególnie strome, prawie ustawicznie ruchome a zarazem pozbawione wody piargi, należą w Tatrach do częstych zjawisk, lecz nie są one znów tak częstemi, jakby można sądzić na podstawie powierzchownej obserwacji. Najczęściej spotykamy wśród turni tatrzańskich piargi takie, które tylko w górnych swych częściach, oraz w głównym, ciągle ruchomym nurcie są pozbawione roślinności, natomiast u podstawy stożków i po ich brzegach zajęte są przez specyficzną roślinność piargową. Już to samo dowodzi, że istnieje wśród flory tatrzańskiej grupa roślin-specjalistów, która wszędzie i na każdem miejscu gdzie tylko tworzą się piargi usiłuje je zająć i że w ataku na tę trudną do zdobycia pozycję posługuje się sobie właściwą taktyką zaczepną, która wyraża się w tem, że pionierska flora piargowa osiada najpierw na brzegach i u podstawy żywego piargu i z tych dopiero miejsc wyjściowych przypuszcza ustawiczne ataki na centrum, czyli na ruchliwy i niebezpieczny nurt żywego piargu.

Zanim przedstawię czytelnikowi obraz tej walki, pragnę zaznajomić go nieco bliżej z budową i obyczajami żołnierzy-roślin, którzy stają do walki