page0055

45

mógłbym dowolnie zmieniać tę lub ową ezyność, gdyby materya była jedyną przyczyną działania mej natury? Nie mówię memu żołądkowi: nie będziesz wydzielał soku gastrycznego; nie mówię mej wątrobie : nie będziesz wydzielała żółci. Lecz myślę o tem lub owem dlatego, że chcę myśleć; zmieniam myśli według upodobania. Jak więc myśl, tak i wola jest czynnością niemateryalną.

Właściwym przedmiotem woli r szumnej są dobra nadzmysłowe, duchowe, coby być nie mogło, gdyby wola była tylko zmysłową pożądliwością, bo pomiędzy czynnościami narządu zmysłowego a dążeniem przechodzącem granice zmysłowości, żadnego nie ma stosunku.

Nadto wola z pożądaniem zmysłowem często stawa w rozterce i dąży do dóbr wyższych wbrew skłonnościom zmysłowym, nakłaniającym ją do niższych r/eczy ; co nie byłoby możliwem, gdyby wola miała tylko funkcye materyalne; wówczas bowiem wola nie różniłaby się od zmysłowej pożądliwości, a w takim razie trzebaby przypuścić, że jedna i ta sama czynność sprzeciwia się samej sobie, co jest niedor^ ecznem.

Wola jest to władza swobodnego decydowania się do czynu. Wola ludzka potrafi nawet najrdzenniej przyrodzone i jakby konieczne skłonności w sobie zniweczyć; sztyletem Kato-nów^r umie przeciąć nić swego życia lub w osobie Buddystów zerwać najdroższe stosunki i zadać sobie najsroższe katusze; a chociaż te objawy są chorobliwe, nie możnaby ich przypuść ić, gdyby wola była działalnością materyalną; bo

http://rcin.org.pl