page0080

Schaaf — Schall

łome grammaticae Hebrtae (1714); Sermo academicus de linguarum Urien-talium stientia (1720); katalog ksiąg hebrejskich, chaldejskich, syryjskich, samarytańskich, oraz dzieł rabinicznych, drukowanych i w rękopiśmie znajdujących się w biblijotece uniwersyteckiej w Lejdzie, załączony do katalogu tamecznej biblijoteki publicznej, drukowanego in folio r. 1711 r.    L. R.

Scbaff (Filip), teolog niemiecki, urodził się w^r Coire (w Szwajcaryi), roku 1819, uczył się w gimnazyjum w Stuttgarcie, nauki uniwersyteckie odbywał w Tubiudze, Halli i Berlinie. Otrzymał r. 1841 stopień doktora filozofii w uniwersytecie berlińskim, który później r. 1854 ofiarował mu stopień doktora teologii. Czas niejaki podróżował po Europie, jako guwerner młodego szal— chciica pruskiego, w r. 1842 miał sobie poruczone konferencyje teologiczne w uniwersytecie berlińskim. W roku następnym wskazany przez pierwszych teologów w Niemczech synodowi Kościoła niemieckiego reformowanego w Stanach Zjednoczonych, był powołany na katedrę exegetyki i historyi świętej w seminaryjum w Mercersburgu; żył odtąd w Ameryce. Doktor Schaff jest. autorem wielu pism teologicznych w języku niemieckim. Wydane w czasie pobytu w Stanach Zjednoczonych, tłómaczone jednocześnie na język angielski, wychodziły zarazem w obu językach, Do tych należą: O grzechach przeciw Duchowi Świętemu (dieSiinde wir der den heiligen Geisf) (Halla, 1841); Jakób, brat Pana Jezusa i Jakób mniejszy (Berlin, 1842), dzieło exegetyczne i historyczne; Zasada protestantyzmu w stosunkach ze stanem obecnym Kościoła (Chamersburg, 1845); Historyja Kościoła apostolskiego, ze wstępem ogólnym do historyi Kościoła (Geschichte der apostolischę Kirche, po angielsku (Mer-cersburg, 1851), po niemiecku (Lipsk, 1854); Zycie i czyny ś. Augustyna (Nowy York i Berlin, 1854); Stan polityczny, socyjalny i religijny Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (America, die poUtisch-social-und kirch-lich-religibsen Zustande der Yereinigten Sfaafen (Berlin, 1854, Nowy York, 1855); pierwsza księga niemiecka podająca wiadomości dokładne o stanie religijnym Ameryki. Schaff, którego różne prace wysoko są cenione w Niemczech, dla podw-ójnej znajomości faktów i dogmatów', wydał także niemało pisemek, mów i artykułów w głów nych pismach religijnych niemieckich i amerykańskich. Sam wydawał od r. 1848—1853 dziennik religijny po niemiecku w Filadelfii: der Deutsche k>rchenfreund.

Schaffgotsch, jest nazwisko jednej z najdawniejszych i najmożniejszych rodzin Szląska i Czech. Ród ten w spominany już w dokumentach z XII wieku, zwany był początkowo Scoff, Schoff lub Schaff; dopiero potomkowie rycerza Gotarda (w skróceniu Gotsch) Schaffa przybrali w r. 1420 nazwisko Schaffgotsch. W końcu XVI wieku otrzymali tytuł baronów, a w XVII wieku zostali wyniesieni do godności hrabiów' Związku niemieckiego. Obecnie ród ten dzieli się na łiniję czeską i szląska. Pierwszej posiadłości leżą w Czechach i Moraw ii, drugiej własnością jest w' Szłąsku Kynast i Warmbrunn, słynne zakładem kąpieli i wód mineralnych. Z dawniejszych członków' tego domu, hrabia Jan Ulryk Schaffgotsch, generał wojsk cesarskich, w wojnie trzydziestoletniej i towarzysz broni Wallensteina, w sprawę jego zawikłany, po tegoż upadku poniósł śmierć na rusztowaniu w r. 1655 w Ratysbonie.

Schall (Karol), niemiecki autor komedyj, urodził się w r. 1780. Był założycielem czasopisma Neue Breslauer Zeitung i zajmował się do śmierci jego kierowaniem. Z jego komedyj kilka dotąd się na scenie utrzymało, jako to: Die unterbrochene Whistpartie, Trau, schau wem?; Kuss und Ohrfeige; The-