page0081

75

BIA8. SOLON.

wnuka, aby przysłuchać się replice przeciwnika. Gdy sędziowie ogłaszali wyrok, on nie słyszał; budzono go, ale napróżno. Zasnął na zawsze. W życiu długiem, wylanem na usługi kraju, przeprowadził doskonale ulubiona zasadę: Od młodości obieraj mądrość za towarzyszkę życia, z wszystkich dóbr ona najpewniejsza¹).

Solon (634—554) Ateńczyk zbyt powszechnie znany, abym miał długo zabawić się przy nim. Zdobywa Salaminę i karci Cyrrej-czyków, łupieżców świątyni delfickićj; wybrany archontem w 594 daje miastu nową konstytucyą, podstawę przyszłej wielkości. Pisał elegie natchnione, które są w liczbie najpiękniejszych zabytków muzy attyckiej; jeszcze za czasów Demostenesa porywały słuchaczy.²) Odbywał dalekie podróże, budzące podziw spółczesnych, a jego spotkanie z Krezusem, jak niegdyś, tak dzisiaj głęboko wzrusza tragicznem zakończeniem swojem³). Entuzyazm Platona nie tylko tłumaczy się pochodzeniem po kądzieli; hołd wielkiego filozofa dla przodka sławnego był czci ogólnćj wyrazem, którą Greeya otaczała jego pamięć⁴). Łączył bowiem w sobie tyle darów nadzwyczajnych, ile rzadko napotykają się razem w jednej osobie, a rozwinął je tak harmonijnie i z taką równowagą duchową, że uchodzi słusznie za najdoskonalszego z Greków VI. stulecia. Ponieważ jednak w małej tylko części wchodzi do filozofii (nierównie większa jego połowa należy do historyi politycznćj i do literatury) ograniczam się do jego zdań sławniejszych, które obiegały niegdyś po Grecyi a 1 dziś jeszcze powtarzane są przez wszystkich. Tylko polityk doświadczony, który patrzał na ciągłe naruszanie praw, mógł je porównać z pajęczynami,

*) Znana jego przygoda na morzu w towarzystwie nie bardzo pobożnem. Ody powstała burza, wszyscy poczęli się modlić głośno. Milczcie, zawołał, żeby snąć nie dowiedzieli się bogowie, że jesteście na okręcie (Diog. Laert. I. c. 5). Tamże czytamy piękne słowa: wszystko, co dobrego czynisz, do bogów odnoś. Demetriusz Falerejski, takie jego zdanie zachował (u Mullacha, Tom I. str. 213): Kto w lustrze siebie ogląda, a widzi, że ma twarz piękną, niechaj pięknie postępuje, kto zaś spostrzegł, że ma brzydką twarz, niech defekt natury cnotą naprawia.

²)    Christ: Geschichte der griechischen Litteratur. Nórdlingen 1889, str. 97.

³)    Powątpiewanie Christ’a (str. gb), nieuzasadnione po wytłumaczeniu, danem przez Tannery (Pour 1’histoire dt la science hellcne p. 35). Przebieg faktów, podany przez Herodota (Ks. 1. rozdz. 29—30) najprawdziwszy, jeżeli Krezus, jak sądzi Tannery, zaczął panować w 572 a stracił koronę w 558.

⁴)    Tim. p. 21. gdzie nazywa go aoą«ltaxov, a ze wszystkich poetów i).ev(Je-(ju>txuTov, Todobnież Eschynes in Ctcsiph. p. 69. 1 90.

http://rcin.org.pl