page0092

84

Scherenberg — Scherzo

i takowe ukuńozył. Następnie został aktorem w truppach prowincyjonalnych i występował na scenie w Magdeburgu i Berlinie. Z prac jego poetycznych znane są: Gedichte, Ligny, Waterloo, Leuthen, Abukir. Napisał także poemat: Sir John Franklin.

SchÓrer (Bartłomiej Ludwik Józef), generał rzeczypospolitej francuzkiej, ur. 1750 w Delie pod Belfort, był synem rzeźnika. Uciekłszy z domu rodzicielskiego, wszedł do wojska austryjackiego, i tu jednak z Mantui dezerterował i udał się do Paryża, gdzie wszedł do wojska franciizkiego. W czasie rewo-lucyi atoli, podejrzany o rojalizm, zmuszony był wyjść ze służby. Wkrótce jednak wrócił, i jako generał brygady odkomenderowany został nad Ren, gdzie w r. 1794 otrzymał dywizyję. Poczem w^ralczył pod Fleurus, wz«ął Mons, obiegł Landrecy i po poddaniu się tej twierdzy, zajął jeszcze twierdze Quesnoy, Conde i Valencienes. We Wrześniu dowodził prawem skrzydłem armii pod Jourdan’em, i przyczynił się do korzyści odniesionych nad Ourthą i pod Alden-hofen. W Maju roku 1795 objął po Perignon’ie dowództwo armii Pirenejów wschodnich. Mimo dezorganizacyi wojska i braku żywności, odparł jednak Hiszpanów w Czerwcu tegoż roku. Po pokoju w Bazylei zawartym, dano mu dowództwo nad armiją włoską. I tu mimo wygranej pod Loano w dniu 21 Listopada, nie umiał dalszych szukać korzyści i wojsko zbiedzone zapalić do czynu; złożyć więc musiał władzę w ręce młodego Bonapartego. W r. 1797 dy-rektoryjum mianowało go ministrem wojny, którąto posadę odjęto mu w roku 1799, dla złego zarządu potrzebami armii. Poczem wysłano go do Włoch, gdzie jednak nie zdołał powstrzymać natarczywego pochodu Austryjaków pod wodzą Kray’a i Rossyjan pod wodzą Suworowa. Zdawszy komendę Moreau’e-mu, tylko skutkiem rewolucyi 18 Brumaira uniknął surowego względem siebie wytoczonego śledztwa. Zmarł w majątku swoim Chauny r. 1804. Zostawił pismo: Precis des operations militaires de 1'armee d' Italie depuis le 21 oentose jusquau 1 floreal de Van VII (Paryż, 1799).

Scherer (Jan Benedykt), historyk pensyjonarz królewski francuzki, rajca senatu strasburskiego, członek wielu akademij, niegdyś radzca kollegijum, spraw tyczących się Inflant, Estonii i Finlandyi w Petersburgu. Wydał z druku: Annales de la petite Russie ou Ihistoire des Cosaques saporogues et des Cosaques de f Ukrainę (Paryż, 1788, 2 tomy, w 8-ce).    F. M. S.

Scherr (Tomasz Ignacy), pedagog niemiecki, urodzony w Wirtemberg-skiem 1801 r., był nauczycielem wiejskim, później professorem instytutu głu-cho-niemyćh w Szw^rajcaryi, i takiż instytut założył w Zurichu. W r. 1831 jako radzca wydziału oświecenia, miał sobie poruczone wypracowanie projektu instrukcyi dla szkół początkowych. W następnym roku został dyrektorem se-minaryjum nauczycielskiego w Kunnacht. W kilka lat potem usunąwszy się od sprawowanych obowiązków, osiadł w Turgowii. Z licznych prac jego drukiem ogłoszonych, znaczniejsze są: Der Bildungsfreund (Zurich, 1845); Handbuch der Pedagogik (Zurich, 1846, tom 3); Geineinfassliche Geschichte der religiósen und philosuphischen Ideen (Szafuza, 1840).— Scherr (Jan), brat poprzedzającego, był członkiem izby Wirtembergskiej do roku 1849. Po upadku dążeń rewolucyjnych osiadł w Szwajcaryi. Wydał: Allgemeine Geschichte der Literatur (Stutgart, 1851, tom. 2) i Geschichte deutscher Kultur u. Sitte (Lipsk, 1853).

ScherZO (mów: Skerco), po włosku: igraszka, żart. Znaczy także ustęp żartobliwy, igrający, płochy, nęcący, w dziele większem instrumentalnem, jak np. symfonii, sonacie, a zastępujący zwykle używany w niem dawniej menuet.