page0093

89

patrywanie się w żywność na przyszłość, wspólna obrona i wspólna walka, słowem:    społeczność. (Insecta: mrówki,

pszczoły).

Powyżej nich już mamy zwierzęta kręgowe, gdzie znajdujemy właściwy mózg z rdzeniem pacierzowym. Mózg powiększa się pod względem objętości, budowa jego coraz doskonalsza, w miarę, jak się wznosimy od ryb do żab, do gadów, do ptaków, a nareszcie do zwierząt ssących, a w tym ostatnim szeregu im zwierzę posiada większe zdolności, tern mózg doskonalszy pod względem ilości i jakości.

Tak się to jakoś wszystko zgrabnie układa tym panom, że w niejednym powstać może wątpliwość, czy oni też rzeczywiście nie mają przypadkiem słuszności ? — Na najniższym szczeblu nie ma wcale najmniejszej „umysłowości“, bo zwierzętom brak niemal zupełnie systemu nerwowego i mózgu; w miarę, jak po skali jestestw żywych postępujemy, zjawia się czucie, zmysły dotykania, powonienia, żarłoczność, przymioty towarzyskie, troska o przyszłość, bo też i system nerwowy wspanialej się rozwinął, móżdżki posiadają śliczne zwoje; a gdy przyjdziemy do kręgowców, a cóż dopiero do ssaków, to już trzeba chyba być niesłychanie upartym i zawziętym, by nie widzieć, jak się wydoskonalają władze „umysłowe* równolegle z fałdami półkul mózgowych, — wniosek stąd najoczywistszy, że większy, z piękniejszemi fałdami mózg, sprawia, że zwierzę posiada większą inteligencyę, a ponieważ człowiek ma bezwzględnie i względnie największy mózg, przeto ma też największą dozę umysłowości¹).

Jedno tylko daje nam nieco do myślania: dlaczego to ci materyaliści tak się zawsze lubią ze wszystkiem spieszyć, tak lubią wielkie bombastyczne myśli rzucać, ot, mimochodem,

*) Porów, także: „Der Mensch hat einen verniinftigen Geist nur inaofern und insoweit er Gehirn besitzt, und letzteres wiederum nur insofern und insoweit er Wirbelthier ist“. Są to słowa Rud. Virchowa w odczycie: Menschen- und Affenschadel. Berlin, 1870, str. 5.

http://rcin.org.pl