page0106

— 92 —

żadnych punktów łącznych ; drugi zaś działalności duszy wcale nie obudzą, bo dziecko jest już do niego przyzwyczajone. Dlatego nauczyciel a) powinien poznać stan dzieci tak co do ich wiadomości, jak i co do ich dojrzałości umysłowej (ma-teryalne i formalne kształcenie), ażeby do istniejących już wyobrażeń nawiązywać nowe, a tak postawić naukę na silnym gruncie i obudzić interes do przedmiotów naukowych; b) następnie powinien przedmioty tak dobierać, ażeby były zastosowane do każdoczasowego stanu intelektualnego dzieci; c) dalej tak je traktować, ażeby w czasie nauki interes wzrastał, stawał się różnorodniejszym i gruntowniejszym i był zarazem obudzany dla następnego przedmiotu naukowego. Tak uczy się dziecko zawsze ze świeżą ochotą i zamiłowaniem, a taka nauka wydaje sześćdziesięcio- i stokrotny owoc.

4.    Mniej dzieci interesujące, przedmioty naukowe muszą stać się dla nich interesującymi przez odpowiedni sposób przedstawienia, a) Nauczyciel niech szuka punktów łącznych między podmiotem i przedmiotem i pomnaża już istniejące, wywołując, zanim przystąpi do przedstawienia nowego przedmiotu, w dzieciach takie wyobrażenia które z podać się mającą materyą w jakimś pokrewnym stosunku, albo w jakimś związku pozostają (n. p. słowo jakieś i litera, której się ma nauczyć — przygotowujący albo analityczny stopień nauki); b) niech sam okazuje wielki interes; c) niech wykaże korzyści przedmiotu dla życia ludzkiego, jako też szkody jakie nieświadomość tegoż spowoduje; d) niech postępuje powoli a gruntownie naprzód i prowadzi dzieci do pewności i biegłości; e) niech osobliwie obudzą samodzielność dziecka, własne spostrzeganie i myślenie. To wytwarza ochotę do pracy i nauki. Przez to przezwycięża się łatwo początkowe trudności, a z wrastającą wiedzą wzrasta i interes, zamiłowanie i ochota do uczenia się początkowo obawę budzącego przedmiotu.

5.    Nic tak nie szkodzi interesowi jak »za wiele« i »za pospiesznie«. Ilość materyi musi być zastosowaną do siły dzieci, ażeby ją mogły opanować, a postępowanie naprzód niech się odbywa powoli, spokojnie i z rozwagą, ażeby dzieci ze skupieniem i ochotą mogły postępować. »Co nagle, to po dyable«, tu osobliwie da się zastosować. Błędy pod tym

http://rcin.org.pl