page0148

142

i nteres społeczeństwa, który wymaga usunięcia tego wszystkiego, co lekkomyślnym matkom dopomaga do uchylania się od najpierwszego obowiązku? Poglądy na ten przedmiot i fakta, na których się opierają, są bardzo różne ^J). Wyrodna matka me może powoływać się na uczucie wstydu, ponieważ je sama złamała nieprawym związkiem; powoływanie się zaś na. brak środków utrzymania jest pospolitą exkuzą próżniactwa. Lecz z drugiej sirony sprawiedliwy rygor prawa nie może rozszerzać się na niewinnych; każda istota ludzka ma niezaprzeczone prawo do społecznej pomocy. Lecz znowu, ten obowiązek pomocy ciąży tylko na tym, kto jej istotnie udzielić może; w niemowlęctwie przynajmniej trudno jest zastąpić matkę; nadzwyczajna śmiertelność podrzutków w dobrze nawet urządzonych przytułkach, idzie o lepsze z losem „Bożych dzieci** pozostawionych łasce Opatrzności. Z małe-mi wyjątkami, statystyka nie poświadcza, żeby w krajach, gdzie są domy podrzutków, z krypami (kołami) do podrzucania dzieci, śmiertelność niemowląt nieprawego łoża była stosunkowo mniejszą ²). Je-

’) Za przytułkami dla podrzutków przemawiają: Marbeau. „Me-moirs s. les enfants abandonnes** w Seances de 1’academie de Sciences mora-les et politi<|ues, t. X, s. 166 sq. Gai 11 a rd. „Recbercbes administrativeg, statistiąucs et morales s. les enfants tronvśs“. Paris 1837. V i ller me-„De la mortalitć des enfants trouvós“ i t. d, 1837. „Ternie et Monfanl-con. „Ilistoire statistiq. et morale des enfants trouves“. Paris 1837. IIU-gel. „Uebcr Findelbaiiser u. das Findelwcsen in Europa¹¹. Wien 1863, dzieło uajgruntowniejsze, traktuje rzecz przedmiotuwo. Contra a przynajmniej przeciw bezkontrolowemu przyjmowaniu podrzutków (koła) Maltliu? w znanej rozprawie „An cssay on tbe principle of population. Dr. Engel. „Be-wegung d. Beyolkerung in Saehsen“ w czasopiśmie stat ystycznem Saskiem r. 1865. Yacher. „La mortalitć des nourrissons“. Paris 1869. Szczegółnićj Oettingen. „Moralstatistik" § 30. Argumenta pro i contra przywodzi L e g o y t. „La France ct l’Etranger“ yoł. II, p. 212 sq. U nas przeciwko instytucyi podrzutków oświadczył się p. A. A. Eger w Ekonomiście (warszawskim) r. 1879 N. 1 i 2, art. „Sprawa koła dła podrzutków, w obec moralności, praw obowiązujących i ekonomiki¹'.

²) Zob. Htlgei ]. c. s. 138. Oettingen s. 323. 332. Legoyt, 1. c. 443. Tenże przywodzi, że w r. 1858 we Francji śmiertelność niemowląt w 1 roku życia wynosiła z liczby ślubnych 10,₉₆°/o) nieślubnych w ogólności, z wyłączeniem podrzutków 27,₂₃°/₀, w domach podrzutków 56,₉₉°/₀. W 19 departamentach, gdzie koła zostały utrzymane, śmiertelność niemowląt (nieślubnych) wynosiła 59,₆₃°/₀. Że tam, gdzie istnieją takie przytułki, ilość pod-

http://rcin.org.pl