Magazyn6601

142

FASZYZM

go, który rozwinął się raczej z republikańskich przesłanek i jest jeszcze ciągle do pomyślenia również bez monarchicznej nadbudowy. Przejściowy charakter mają także rozporządzenia o sposobie wyboru posłów do Izby deputowanych; Izba ta zresztą wobec monopartyjnego systemu ma już dzisiaj zgoła odmienny charakter od parlamentów w państwach demokratycznych, a ustawa o jej składzie z dn. 2 września 1928, według zapowiedzi wodza (mowa z 23. III. 1936), ulegnie radykalnej zmianie: w miejsce „Camera dei deputati" powstanie „Camera deiFascie del-le Cor por az ion i“.

Czynnikiem centralnym państwa jest wszechwładny szef rządu („II Capo del Go-verno“), właściwie dyktator, posiadający w osobie Mussoliniego — „II Duce“ — mistyczny autorytet źródła całej doktryny i wszelkich praktycznych dokonań faszystowskiego systemu. Tu tkwi siła, ale także zarodek przyszłych przesileń reżimu, oczywistą jest bowiem rzeczą, że nieograniczone niemal prerogatywy szefa rządu zostały skonstruowane w odniesieniu do twórcy przewrotu ustrojowego we Włoszech i że poza nim i bez niego taka pełnia władzy trudna byłaby do pomyślenia. Dlatego to zapewne pozostawił Mussolini, jako gwaranta ładu państwowego, monarchę, grozę zaś kryzysu na wypadek śmierci czy choroby obecnego dyktatora spróbował zgóry osłabić przez powołanie do życia Wielkiej Rady Faszystowskiej, wyposażonej w prawo desygnowania następcy.

Kampanja przeciwko „demol iberalnemu" systemowi stronnictw politycznych z jednej strony, a z drugiej koncepcja „totalnego" państwa czynią właściwie zbędnem trwanie Narodowej Partji Faszystowskiej i utworzonej z jej łona Milicji. Pamiętać jednak należy, że „rewolucja faszystowska" rozwija się nadal, stosownie do woli jej wodza, nietylko więc w praktyce życiowej, ale i w teorji istnienie organizacji bojowników rewolucyjnych ciągle jest jeszcze uzasadnione. Na pomysł likwidacji partji, zidentyfikowanej według doktryny reżimu z państwem i narodem, odpowiedział Mussolini, dn. 14 września 1929 r., katego-rycznem stwierdzeniem konieczności jej dalszej egzystencji i jej dalszego rozwoju, gdyż „jest ona osią obecnego ustroju" („asse del regime"), bez której faszyzm „nie da się pomyśleć, tak samo jak człowiek bez kręgosłupa".

Członkowie Partji, posiadacze legitymacyj partyjnych („tessere"), uszeregowani w hierarchicznym porządku i poddani pod kierownictwo wyznaczonych przywódców („i gerarchi") z Sekretarzem Partji („il Segretario del Partito") na czele, stanowią sieć rozprowadzającą idee i ducha reżimu wśród całego społeczeństwa włoskiego. Liczba tych t. zw. „tesserati" nie jest wielka, o ile się bierze pod uwagę generację wstępnego okresu faszyzmu (1919 do 1925). Obecnie wejście do partji dopuszczalne jest tylko za pośrednictwem zrzeszeń młodzieżowych, t. zn. „Opera Nazionale Balilla" (dla chłopców od lat 6 do 14), „Piccole italiane" (od 6 do 14 lat), „Gli Avanguardisti“ (od 14 do 18 lat), „Giovani Italiane" (14—18), „Gruppi Uni-versitari Fascisti" i „I Fasci giovanili di combattimento" (od 18 do 21 lat). Mussolini szczególną pieczołowitością otoczył młodzież jako rezerwuar zasilający partję i streścił obowiązki młodych w znanych formułach: „książka i karabin" („Libro e Mo-schetto") i „wierzyć, słuchać, walczyć" („cre-dere, obbedire, combattere"). Coroczny „powszechny pobór młodzieży" („la Leva in massa della gioventu“) dostarcza nowych kandydatów do godności członka faszystowskiej organizacji.

Partja faszystowska, wzmocniona długą listą różnych sprzymierzonych z nią stowarzyszeń urzędniczych, sportowych i robotniczych („L’Opera Nazionale Dopolavoro“ i t. p.), wchodzi jako najistotniejszy czynnik do przedsięwziętego na największą skalę, ale jeszcze nieukończonego systemu korporacyjnego, który zdaniem Mussoliniego jest „kamieniem węgielnym" reżimu, podstawą państwowego ustroju Włoch, gdyż w określeniu wodza: „Państwo faszystowskie albo jest korporacyj nem, albo nie jest faszystowskiem". W ramach kor-poracyj są już rozstrzygane i mają być rozstrzygane w przyszłości wszelkie problemy życia gospodarczego i społecznego. W ten sposób i te także odcinki narodowego bytu wciągnięte zostały w obręb wszechogarniającego „totalnego" państwa włoskiego, którego pełne określenie brzmi odtąd: „lo Stato Fascista Corporativo“.

6. Faszyzm jako zjawisko ponadnarodowe. Minęła już faza początkowa, kiedy faszyści