page0154

146

Schiitz

całe swe życie zajmował się badaniami nad historyją Prus. Już w młodości w jego utworach poetycznych wiele jest wiadomości historycznych w tym przedmiocie, szczególnie w dziele, pod tytułem: Prussiae Liber I ser monę ligało (Królewiec, 1562 roku). Właściwie historyczne prace zaczął pod tytułem: De commisionis Gedanensis negotio Libr i III (Gdańsk, 1578). Wiele jego dzieł pozostało w rękopiśmie jak Annalium Gwitatis Dantiscanae Libri III. Gesckichte des Aufrurhs in Danzig (1526). VarmiensiumEpiscopnm Catalo-gus ab a. 1240 ad a. 1588 i t. p. Najsławniejszą atoli jest jego historyją Pruss, w której opisawszy wkrótkości dzieje Prussaków i Krzyżaków od początku do r. 1480, wedle kronik dawniejszych, odtąd czerpał ze źródeł archiwalnych i dyplomatów gdańskich, używając je umiejętnie i trafnie. Najdokładniej zaś opisuje dwa wielkie wypadki, jeden pokojem toruńskim zakończony i sekularyzacyją Pruss czyli r. 1466 i 1525. Schiitz historyją tę napisał pierwiastko wo po niemiecku, p. t.: Historia rerum prussicarum oder wahr kafle Beschreibung des Landes Preussen in 10 Bachem, vom Anfange bis auf das Jahr. 1525. Wyszła ona najprzód w Zerbst 1592 r., fol. Po śmierci autora powtórnie z dodatkiem dziejów od 1525—98 roku przez Dawida Chytreusa w trzech księgach zawartym i z opisem wojny Batorego z Gdańszczanami 1577 r. przez Jerzego Knotfa w Lipsku 1599 r. in fol. Sam Schiitz przetłumaczył te historyję na język łaciński, nie trzymając się ściśle oryginału, niektóre bowiem szczegóły obszerniej, inne zaś krócej, jak w oryginale są opisane. Ów przekład łaciński leżał przeszło półtorasta lat w rękopisie, nakoniec wydano go w Gdańsku, pod tytułem: C. Schutzii Rerum Prussicarum historia ex codice, manu auctoris scripto edita (Gdańsk, 1769, fol.). Tłomaczenie atoli dochodzi tylko do księgi ósmej czyli do r. 1490. Prócz tego napisał Katalog królów polskich, kończący się na Zygmuncie III, wydrukowany w Gwal-tera Chroni eon Ckronicorum (Frankfurt, 1618, tom I, str. 505). Dokładny żywot Schiitza i opis jego dzieł znajduje się w Preussische Sammlung (tom I, str. 596}.    F. M. S.

ÓChtitZ (Adolf), budowniczy, professor uniwersytetu warszawskiego, urodził się w Warszawie 1782 r., z ojca Karola, także budowniczego. Po ukończeniu nauk prywatnych i aplikacyi przy ojcu, odbył kurs architektury w akademii berlińskiej i został konduktorem przy kamerze ekonomicznej Pruss południowych w Warszawie, a następnie inspektorem budowniczym. Za księztwa Warszawskiego wszedł jako podporucznik do batalijonu saperów, a dosłużywszy się stopnia porucznika, wrócił do obowiązków budowniczego przy mini-steryjum spraw wewnętrznych. Mianowany radzcą budowniczym przy izbie administracyjnej dóbr skarbowych, z przeznaczeniem do komissyi urządzającej dobra i lasy, od r. 1826 jako radzca budowniczy komissyi rządowej przychodów i skarbu, pełnił te obowiązki do r. 1851, w którym otrzymai emeryturę. Od r. 1817 był członkiem rady budowniczej przez lat 37, aż do śmierci należał do wszystkich ważniejszych czynności w tej gałęzi służby, oraz inżenieryi, w których bardzo pożyteczny brał udział sumiennością i porządkiem odznaczając się w swoim zawodzie. Wezwany w r. 1820 do wykładania budownictwa ekonomicznego w uniwersytecie, z całą gorliwością poświęcał się kształceniu młodzieży. Człowiek wykształcony, skromny, powszechną miał życzliwość i wielu przyjaciół. Umarł w r. 1854.    F. M. S.

Schiitz (Henryk), zwany Sagittarius, przez współczesnych mianowany Ojcem muzyki niemieckiej, urodził sic r. 1585 w Kostritz w wójtostwie saskiem (Voigtland). Pyszny głos sopranowy spowodował przyjęcie go na dwór kas-